Een fotoshoot in de Zegerplas

Het regent een beetje, het is niet echt warm en het waait. Maar voor doorgewinterde onderwaterfotografen is dat allemaal geen probleem. Zes fotografen staan op een aprildag aan de waterkant van de Zegerplas in Alphen aan den Rijn. Ze turen in het roodbruine water en mijmeren over hoe ze hier mooie foto’s kunnen maken voor een tentoonstelling over de plas.

De Zegerplas is een zoetwaterplas waar medio 2015 een groot project is gestart om de biodiversiteit te verbeteren. Er zijn al twee wrakken afgezonken. Binnenkort volgt een kunstrif van betonnen rioolstukken. Volgend jaar wordt een palenrif gebouwd waar waterplanten op komen – in de hoop dat de meervallen die in de plas leven zich hier in de paartijd komen verschuilen. Om het project meer bekendheid te geven heeft Atlantis een aantal ervaren fotografen uitgenodigd om een dag in de plas aan het werk te gaan. Iedere fotograaf levert een serie in waarvan twee beelden worden geselecteerd voor een tentoonstelling bij het Instituut voor Natuureducatie en Duurzaamheid in Alphen aan den Rijn. Aan de waterkant hebben zich verzameld:

• Rob Aarsen (Nikon D810 in een Nauticam behuizing).
• Peter Boots (Olympus OMD in een Olympus huis).
• Jos Broere (Nikon D7200 in Isotta huis).
• Eelco Dotinga’s (Nikon D5000 in Ikelite behuizing).
• René Lesterade (Panasonic DMC-TZ3 met Panasonic onderwaterhuis).
• Marion Haarsma,(Olympus PEN7 in een Olympus huis).
• Edwin de Heer (Canon 70D in een Nauticam behuizing).

Een week later dook ook Cor Kuyvenhoven in de Zegerplas.

Langneussteurgarnaal

De plek waar vandaag wordt gedoken ligt aan de oostkant van de plas, pal naast het Aarkanaal. Hier zijn een parkeerplaats en een (heel smerig) toiletgebouw. Honderd meter verderop ligt de steiger waar je te water kunt gaan. Nu is het nog een vissteiger, later komt er een echte duiksteiger met trappen. Han Hendrickx, projectleider en vandaag de gastheer namens de Alphense Duikvereniging Atlantis, vertelt dat de vereniging plannen maakt om een clubgebouw met vulstation neer te zetten bij deze locatie. De dichtstbijzijnde vulstations vind je nu bij Pacific Diving in Reeuwijk of bij Dive Post in Zoetermeer. Edwin de Heer beschouwt de Zegerplas inmiddels als zijn “thuisplas”: ‘Het is een plas die je moet leren kennen. Jaren geleden stond de Zegerplas bekend als een donker gat waar weinig te zien valt, maar het heeft een flinke populatie vissen die regelmatig van stek lijken te wisselen. Dankzij het onderwaternatuurpark hebben we de langneussteurgarnalen ontdekt; een soort die volgens stichting Anemoon vrijwel nooit door duikers wordt gezien omdat ze doorgaans in riviermondingen leven. Nu alleen de meervallen nog vinden!’

Met ervaren duikers van Atlantis als gidsen verdwijnen de fotografen in het heldere water. Peter Boots komt al snel weer boven. De lekdetector in zijn onderwaterhuis begon te knipperen; beetje water in het huis. Gelukkig blijkt achteraf dat de camera het nog doet. Hij besluit het verder droog te houden. ‘Moeilijke omstandigheden voor fotografie,’ is achteraf de reactie van Rob Aarsen. ‘We wisten dat het water de kleur van thee zou hebben, maar dat lijkt een understatement. Het is eerder rooibosthee die te lang heeft getrokken’. Marion Haarsma vult aan: ‘Samen met het donkere weer zorgt dat wel voor dynamische opnamen.’ Net als Jos Broere heeft Marion vooral ondiep bij het riet rondgekeken en foto’s gemaakt van de inmiddels al flink uit de kluiten gewassen planten. Vlak onder de kant staat veel gele waterplomp, familie van de waterlelies. Eelco Dotinga’s vond het een leuke plas om in te duiken: ‘Hoewel we weinig leven hebben gezien, waren er duidelijke sporen dat er wel degelijk veel leeft. Ik vermoed dat er later in het seizoen wel meer is te zien. René Lesterade kan dat bevestigen: ‘Onze twee duiken leverden al een diversiteit aan onderwaterleven op met diverse waterplanten, grondels, baarseitjes, garnalen, driehoeksmossels en zoetwaterkreeftjes.’

Licht

De fotografen waren het erover eens dat de grootste uitdaging erin ligt om – ondanks de kleur van het water – de belichting goed te krijgen. René Lesterade lost dat op door geen flitser te gebruiken en onder water de witbalans op zijn camera in te stellen. Daarvoor gebruikt hij een witbalanskaartje. Dat zet hij neer op de diepte waar hij de foto maakt en hierop wordt bij omgevingslicht de witbalans handmatig ingesteld. Zo krijg je natuurgetrouwe kleuren zonder dat je gebruik hoeft te maken van een flitser. In de foto’s van Rob Aarsen komt de rode kleur van het water het beste naar voren. ‘Kwestie van de belichting instellen op het open water in de achtergrond, zodat je die niet overbelicht,’ legt hij uit. ‘Met de 15mm fisheye lens kan ik heel dicht op het onderwerp kruipen en het licht van de flitsers optimaal benutten. De flitsers trek ik naar achteren en draai ik een flink eind naar buiten om strooilicht aan de zijkant te voorkomen. Om diezelfde reden heb ik deze keer geen dome diffusers gebruikt, want die verstrooien het licht nog meer. Een smallere lichthoek vind ik in deze omstandigheden beter. In dit water valt strooilicht extra snel op als blauwwitte vlekken (“hotspots”) in het anders oranjerode soepje.’ De foto’s van Cor Kuyvenhoven laten goed zien hoe bepalend de weersomstandigheden zijn voor een foto. Hij had de zon erbij en dat geeft meteen een andere sfeer, zoals is te zien onder de steiger.

De tentoonstelling is te bezichtigen tot eind oktober 2017 in bezoekerscentrum De Veenweiden, Burgemeester Bruins Slotsingel 15, Alphen aan den Rijn. Geopend op woensdag-, zaterdag- en zondagmiddag van 14:00 uur tot 17:00 uur.