De sharfie: selfie met een haai

Als onderwaterfotograaf van de Dutch Shark Society heeft Peter Verhoog één lievelingsonderwerp: haaien. Van groot tot klein, in elke vorm en kleur, en in elke zee en oceaan. Hij heeft inmiddels tientallen soorten gefotografeerd en dat leidde onder meer tot zijn boek “Haaien, bijzondere ontmoetingen”, dat inmiddels is uitverkocht. Peter houdt dus van haaien. Heel erg veel. En tijdens een van zijn reizen kreeg hij het idee niet alleen haaien vast te leggen, maar daarbij ook zichzelf. In het tijdperk van social media werden de zogenaamde selfies (zelfportretten) steeds populairder. Iedere Nederlander plaatst wel eens een al dan niet geslaagd zelfgeschoten portret op zijn Facebook- of Twitterpagina. Meestal gebeurt dat met een levenspartner, tijdens een vriendinnenavond of gezellig in de kroeg. Kortom: tijdens de leuke momenten van het leven. En voor Peter Verhoog zijn de leukste momenten de momenten waarop hij met haaien zwemt. Een selfie met haaien (‘sharfie’) lag dus al snel voor hand. Een project was geboren.

 

Bewustwording

Het sloot ook aan op het verbeteren van het imago van de haai, die helaas nog altijd wordt gezien als ‘Jaws’; een niets ontziend beest, tuk op mensen en altijd met honger. Omdat Peter regelmatig wordt geconfronteerd met de gevolgen van dat slechte imago van de haai, leek de sharfie een mooi middel om te laten zien dat mensen en haaien gemakkelijk naast elkaar kunnen bestaan, en zelfs samen op de foto kunnen gaan.

 

Een voorwaarde is dat er natuurlijk wel haaien zijn die met je op de foto wíllen. Anders dan mensen vaak denken komen ze niet onmiddellijk op je afzwemmen om je van dichtbij te bekijken. Peters eerste kans kwam op het paradijselijke Fiji, waar stierhaaien worden gevoerd in het kader van een onderzoeksproject: zo krijgt men de dieren dichtbij om ze van een merk te kunnen voorzien en huidmonsters te nemen. Soms is de ‘onderwaterhemel’ dicht bevolkt met tientallen grote haaien. De stierhaai wordt gezien als de haai die de meeste beten zou uitdelen: hij jaagt graag in troebel water en bijt dan in iedere vorm die volgens hem een goede prooi is. En dat kan alles zijn, en in zeer zeldzame gevallen is dat ook weleens een mens. Maar in helder water levert zwemmen met stierhaaien geen problemen op.

 

Achteruitkijkspiegel

Het is belangrijk om als fotograaf, voor een selfie of niet, eerst je onderwerp te bestuderen. Is de haai rustig of niet? Geagiteerde dieren zijn niet makkelijk op de foto te krijgen en je kunt een opname als deze nooit forceren. Als er veel haaien zijn, bijvoorbeeld als er gevoerd wordt, kunnen de dieren ook onrustig op elkaar reageren. Dat kan een lastige situatie veroorzaken. Na het vastleggen van het onderzoek van de stierhaaien ter plaatse, ging Peter aan de slag. Uiteindelijk was er een mooie haaiendame die graag wilde poseren. De eerste sharfie was een feit.

Peter weet tijdens het fotograferen wel graag wat er achter zijn rug om gebeurt. De fisheye dome van het onderwaterhuis fungeert daarbij als een soort achteruitkijkspiegel, zodat hij ziet of en wanneer er een haai aankomt en hoe die zich gedraagt.

 

Heel hard zwemmen

Bij de walvishaaien (Rhincodon typus) was er een ander probleem: de dieren zijn groot en zwemmen snel. Om jezelf én de haai goed in beeld te krijgen, moet je heel harde zwemmen en tegelijkertijd ook goed op je compositie letten. Het gaat er niet alleen om dat de haai en de fotograaf erop staan, maar dat het ook een mooie plaat wordt. Walvishaaien kunnen met hun staart onbedoeld een enorme klap uitdelen. En stoppen voor de foto doen ze ook al niet.

 

Een volgend hoogtepunt kwam tijdens een trip naar Bimini. Een verjaarscadeau, en precies op die verjaardag slaagde hij erin een prachtige selfie te maken met een grote hamerhaai (Sphyrna mokarran). Een selfie uit deze serie prijkte vorig jaar al eens op de voorplaat van Onderwatersport. Het majestueuze, bijna vijf meter lange dier dat een kop heeft van meer dan een meter breed, kijkt ook nog heel fotogeniek met een knipoog in de camera. En passant was er ook nog ruimte voor selfies met verpleegstershaaien (Ginglymostoma cirratum).

Ultieme selfie

Maar de ultieme selfie moest nog komen. Een plaat met de grote witte haai (Carcharodon carcharias) stond nog altijd op het verlanglijstje. Peter snorkelde al verschillende keren met grote witte haaien in Zuid-Afrika, maar dat was nog in de tijd voor de selfie-serie en met slecht zicht. Na lang aarzelen werden de koffers gepakt voor een trip naar Guadeloupe, waar de grote witte haaien in blauw water zwemmen. Helaas is dat soort reizen nooit zo heel goedkoop. Het was dus hopen dat ook de grootste roofvis ter wereld zich door dit prachtige concept aangesproken zou voelen.

 

Vanwege de heersende El Nino bleef het aantal passerende haaien beperkt. Na uren in de beschermende haaienkooi waren de ‘gewone’ shots gelukt, en was het weer selfie-tijd. Voor een goede camerahoek was het nodig om ver uit de kooi te hangen. Veel mensen zagen daarin gevaar, maar met een zeer rustig zwemmende witte haai die relaxed voorbij kwam zwemmen en goed in de dome te zien was, ziet het er veel gevaarlijker uit dan het was. Deze selfie ging de hele wereld over, de bijbehorende video is op talloze tv-stations te zien geweest.

Leeuwen van de oceaan

Zoals altijd waar het haaien betreft, is er controverse. Is het gevaarlijk of juist niet? In ieder geval is het voor Peter weer een uitstekende gelegenheid om mensen te informeren over de schoonheid van haaien. En hun grote belang voor het voortbestaan van onze oceanen. Deze ‘leeuwen van de oceanen’ verdienen het niet te sterven voor een zinloos bordje haaievinnensoep..