Het kanaal is een doorgang van ongeveer honderd meter breed en twintig meter diep in de koraalmuur die de lagune van Maratua omringt. Hier duik je alleen als de vloed opkomt en de zee de lagune instroomt. De watermassa perst zich met een snelheid van meer dan zes knopen de lagune in. Een rifhaak aan een lange lijn helpt om op je plek te blijven, maar pas op dat de stroming het masker niet van je gezicht blaast. Terwijl je daar zo hangt als een vlieger op de wind, trekt al het moois voorbij dat de Celebes Zee je te bieden heeft. Adelaarsroggen en een enorme school barracuda’s zijn hier permanente bewoners. Hou het oog op het blauw voor een stoet hamerhaaien, wittip rifhaaien, grijze haaien en soms een walvishaai of manta. Let wel op het luchtverbruik, want gezien de diepte en de actie gaat een fles er wat sneller doorheen dan normaal. Als de naald van de manometer het rood nadert maak je jezelf los van het rif en trekt de stroming je het kanaal in. De bodem bestaat hier uit glad gepolijste rots. Zelfs de dikste koraalstronk kan zich hier niet staande houden. Eenmaal in de lagune heb je de keuze. Bij voldoende luchtvoorraad kun je jezelf in een diepere put laten zakken naar 35 meter waar hamerhaaien en nog meer adelaarsroggen worden gezien. Of je blijft ondiep en maakt je veiligheidsstop terwijl je de koralen bekijkt die gedijen in de beschutting van de koraalmuur waar je net doorheen bent gespoeld. Het kanaal is waarschijnlijk de meest opwindende duikplek bij Maratua: een achtbaanrit met vissen in overvloed.
Maratua is een koraalatol in de Celebes Zee, voor de kust van Kalimantan. Samen met Derawan, Sangalaki en Kakaban vormt het de Derawan archipel. Maratua is het hoofdeiland en bestaat uit een hoefijzervormige strook land die een lagune half omsluit. Eigenlijk is het de rand van een vulkaan die in miljoenen jaren tijd in zee is gezakt, waarbij alleen nog een stukje van de kraterrand boven water is gebleven. Van punt naar punt is het eiland ongeveer 45 kilometer lang. Er zijn een paar dorpjes op het eiland, waar de bewoners leven van het toerisme en visserij. Toen duiken op het nabijgelegen Sipadan werd beperkt, begonnen de Derawan eilanden meer aandacht te krijgen. Ver van het vasteland en op de rand van het oostelijke continentale plat heb je hier bijna onbeperkt zicht en drop-offs die loodrecht naar tweeduizend meter diepte vallen. De buitenmuur van het atol biedt houvast aan een grote verscheidenheid aan zachte en harde koralen. Door het diepe water kruisen grote pelagische soorten zoals de eerder genoemde haaien en manta’s, maar ook luipaardhaaien, de voshaai, makreel, tonijn en af en toe een mola-mola trekken hier langs. Er zijn tientallen duikplekken aan de buitenkant van het eiland en een paar in de lagune. Naast de steile wanden zijn er glooiende hellingen, kanalen door het zand of plekken met druk verkeer van schildpadden. En net als bij Sipadan in het noorden zijn er genoeg macro onderwerpen te vinden. In de lagune ligt een klein eilandje, Nabucco, waar je in alle rust kunt genieten van mandarijnvissen, naaktslakken en hengelaarsvissen.
Jungle
Het Maratua Seaview resort is een nieuw duikresort op de zuidelijke punt van het hoefijzer. Hier vandaan vaar je het snelst naar de duikplaatsen op Maratua en de buureilanden. Het resort bestaat uit achttien houten kamers en villa’s met zeezicht of uitzicht op de tuin. Het Celebes Duikcentrum bevindt zich op de steiger voor het resort. Twaalf man (gidsen, bootbemanningen en een compressorman) staan hier klaar voor maximaal dertig duikende gasten. Het duikcentrum bestaat uit ruimtes voor de tanks en uitrusting, een spoelruimte, toiletten, kleedkamers en buitendouches. Alle boten zijn voorzien van GPS, een EHBO-koffer, zuurstof en reddingsvesten. Er wordt gedoken met 12-liter aluminium tanks met een DIN/INT kraan.
Een duikdag bestaat uit drie duiken. Op sommige dagen maak je drie trips naar nabijgelegen duikplekken en ben je voor de lunch op het resort. Andere dagen worden ingevuld door dagtrips naar Sangalaki en Kakaban. Je rust tussen de duiken door op de boot of op de steiger van Kakaban. Voor duikers wordt dan gezorgd met een handdoek, lichte versnaperingen en lunchpakketten. Vanwege de stroming op sommige duikplekken wordt duikers geadviseerd om een rifhaak mee te nemen. Een duikcomputer is verplicht.
Educatie
De wateren van de Derawan archipel zijn beschermd gebied. Al twintig jaar geleden begon Bestari, een lokale NGO, de vissers te leren hoe ze meer duurzaam konden vissen. Sindsdien zijn destructieve vangstmethoden zoals vissen met cyanide of dynamiet zo goed als uitgebannen. In combinatie met een educatieprogramma over het belang van het behoud van de riffen en verantwoord vissen, leren de vissers hoe ze ook in de toekomst in hun onderhoud kunnen voorzien. De aanwijzing van het gebied als Marine Park en de promotie ervan als een toeristisch gebied, helpt de bewoners het ecotoerisme te benutten als een alternatieve bron van inkomsten. Er zijn genoeg onvergetelijke duikplaatsen. We noemen er een paar:
Het leven in het meer heeft de afgelopen twintigduizend jaar zijn eigen evolutionaire pad gevolgd.
De steiger bij het huisrif van Maratua heeft veel te bieden, vooral als je duikt bij zonsondergang. Tussen de koralen vind je scholen mandarijnvissen. Als je geduld hebt kun je ze zelfs zien paren. Er zijn krokodilvissen, inktvissen, harlekijngarnalen, vele soorten zeenaaktslakken, blauwgeringde octopussen en doopvontschelpen. Veel duikers komen hier iedere dag en vinden steeds weer nieuwe soorten. Verderop op het rif is een plek waar enkele reuzenschildpadden wonen. De meeste zijn groene schildpadden, hoewel er ook karetschildpadden worden gezien. Ze zijn zachtaardig en laten je heel dichtbij komen. Op tien meter diepte vind je hier verder een overvloed aan onderwaterleven om te bekijken waaronder murenes, bidsprinkhaangarnalen, kreeften en zeenaaktslakken. Het middenrif is een plek om voshaaien te zien. Het zijn vaste bezoekers van deze plek, naast de meer algemene verpleegsterhaai, schildpadden, papegaaivissen, zwartgevlekte pijlstaartroggen en adelaarsroggen. Kijk goed in de gorgonen voor pygmee-zeepaardjes. De hangende tuin, tenslotte, is een verticale muur met veel overhangen en geulen. Zwarte koraalbomen en gorgonen groeien in overvloed op de muur, terwijl rifvissen zich verschuilen in holen en spleten. Hier duik je ook altijd met een half oog op het blauw.
Zwarte manta’s
Het water tussen de eilanden is diep. De kans is daarom groot dat je tijdens de oversteek naar Sangalaki of Kakaban wordt begeleid door dolfijnen of grienden. Sangalaki is een klein eiland dat wordt omringd door een zacht glooiend rif. Het rif zelf is al de moeite waard, maar de echte trekpleister zijn de talrijke manta’s die zich hier voeden met het plankton rond het eiland. De manta’s zwemmen normaal gesproken net onder het oppervlak, dus je hebt ruim de tijd om deze majestueuze dieren te bekijken. De meeste manta’s zijn zwart-wit en ongeveer drie tot vier meter groot, maar er zijn ook een paar zeldzame, puur zwarte manta’s die wel zes meter groot kunnen zijn. Na het eten laten ze zich geduldig poetsen bij een van de poetsstations.
Een bezoek aan Kakaban mag je zeker niet missen. Het ligt op twintig minuten varen van Maratua. Ongeveer twintigduizend jaar geleden zorgde geologische activiteit ervoor dat de zeebodem hier werd opgetild. Hierbij werd een groot gebied met zeewater meegenomen dat nu een groot, brak binnenmeer vormt. Het meer beslaat zo’n zeventig procent van Kakaban en wordt omgeven door een smalle strook jungle. Er is geen verbinding met de zee. Het leven in het meer heeft gedurende twintigduizend jaar dus zijn eigen evolutionaire pad gevolgd. Dat heeft onder meer geresulteerd in een grote kolonie (niet-prikkende) kwallen. Er zijn drie soorten: maankwallen (Aurelia aurita), gevlekte kwallen (Mastigias papua) en dooskwallen (Tripedalia cystophora). Daarnaast is het meer een thuis voor unieke soorten sponzen, schaaldieren, anemonen en zelfs zijn eigen, unieke soort zeeslang. Tijdens een oppervlakte-interval kun je dit zijspoor van de evolutie snorkelend bewonderen. Of je maakt er een duik die in het logboek het stempel “echt ongewoon” krijgt. Vergeet niet de buitenrand van het eiland te bekijken met duikplekken als Barracuda Point, Kakaban Drop-off en Tanjung Point: allemaal geweldige driftduiken met veel pelagische soorten.
Lezersreis Maratua met Onderwaterbiologie Wereldwijd
De specialisatie Onderwaterbiologie Wereldwijd is meer dan het op naam brengen van soorten. Je kijkt ook naar de samenhang tussen de soorten, hun omgeving en het gedrag. Dit alles aan de hand van het meest unieke boek van de NOB: 540 pagina’s met prachtige foto’s en boeiende tekst. Onderwatersport Magazine organiseert met Merapi Tour & Travel een unieke lezersreis naar Maratua. Je verblijft in het Maratua Seaview resort. Van hieruit maak je gedurende negen dagen dagtrips in de wateren rond de Derawan archipel. Tussendoor krijg je in zes interactieve lessen van anderhalf uur de theorie uit het boek, direct gevolgd door de praktijk. Want in het glasheldere water ga je zelf op zoek naar de verschillende dier- en plantengroepen in en rond het rif. Na de cursus kijk je met andere ogen naar het onderwaterleven!
- Reis-/cursusdatum: 14-27 mei 2022.
- Cursusleider: Rob Kool.
- Inclusief boek Onderwaterbiologie Wereldwijd en brevetkaart.
- Meer info? Klik hier.