Alex Mustard & Kurt Amsler: ‘Zet jezelf als een sterk merk neer’

Wat vinden jullie van het idee om in dit water een WK te houden?

Alex Mustard: ‘Het zijn geen gekke omstandigheden maar voor de meeste deelnemers bieden ze, fotografisch gezien, wel een uitdaging. Dit soort wedstrijdfotografie is vooral populair in landen met helder water zoals bijvoorbeeld rond de Middellandse Zee. De winnaar van deze kampioenschappen heeft het echt verdiend. Dit kampioenschap vraagt van de deelnemers dat ze zich buiten hun “comfort zone” begeven en brengt het echte talent naar boven.’ Kurt Amsler: ‘Een goede fotograaf die aan wedstrijden meedoet moet in staan zijn om in alle soorten water te fotograferen. Dit zijn niet de beste condities maar een deelnemer moet alle technieken beheersen. Ik heb twaalf jaar aan atletiek gedaan er waren sporters bij die alleen met mooi weer wonnen. Een echte kampioen presteert onder elke omstandigheid.’ Alex: ‘Het enige nadeel is dat de portfolio met winnende foto’s niet zo mooi zal zijn als in landen met helder water. Je bent hier beperkt in de technieken die je kunt toepassen en voor een echt mooie foto is ook vaak goed zicht nodig.’

Wat heeft de digitalisering betekend voor het niveau van de fotografie?

Alex: ‘Er zijn positieve en negatieve kanten aan. Digitale camera’s bieden enorme mogelijkheden. Ze leveren direct goede resultaten, je kunt jezelf snel verbeteren en veel foto’s maken. Maar je kunt ook te snel goed worden. Het risico bij digitale fotografie is dat je wat trucjes leert. Het is minder een uitdaging om echt goed te worden in fotograferen. De omstandigheden in deze wateren zijn een uitdaging, niet om een goede digitale fotograaf te zijn maar om te laten zien of je echt begrijpt wat je met licht wel niet kunt doen en hoe je een goede foto maakt.’ Kurt: ‘Alex heeft gelijk. Fotografen die zijn gestart met digitale fotografie hebben onvoldoende basis. Een opleiding aan de Fotoacademie duurt vier jaar. Sommige dingen die fotografen daar leren gebruiken ze nooit in hun carrière, maar ze kennen wel de beginselen van de fotografie. Anderen missen dat en lopen vroeg of laat tegen een muur op. Ook als je een hoog niveau hebt bereikt moet je af en toe terug naar de basis. Veel mensen lopen vast en snappen niet waarom ze niet verder komen.’ Alex: ‘Dat heb ik ook meegemaakt. Nadat ik tien jaar in perfecte omstandigheden foto’s had gemaakt kocht ik een droogpak en begon in koud water te fotograferen. En het bijzondere is dat mijn foto’s in helder water beter zijn geworden omdat ik de technieken gebruik die ik in koud water geleerd heb. De sleutel tot succes is om te blijven leren. Voor mij was het lezen, spreken met fotografen en experimenteren. Je moet altijd open staan om te leren. Ik ben ook amateur geweest en gebruikte die tijd om te leren en elke fout te maken die maar denkbaar is.’

Je bedoelt amateur in de zin van: niet in staat ervan te leven?

Alex: ‘Als amateur doe je het voor de lol. Er is geen druk om te presteren en je mag zoveel vergissingen maken als je wil. Je bent vrij om een eigen stijl te ontwikkelen. Als professional word je betaald om die opdrachtfoto te maken. Geen excuses, geen mislukkingen en je bent soms niet zo creatief want je moet de pagina’s van het tijdschrift vullen. Als amateur heb je vrijheden die je als professional niet hebt. Daar moet je trots op zijn.’

Jullie kennen elkaar langer, wat zijn de voornaamste overeenkomsten en verschillen tussen jullie twee?

Kurt: ‘In tegenstelling tot Alex ben ik meteen als beroeps begonnen. Ik kom uit een fotografenfamilie – mijn vader was sportfotograaf – en ik ben opgegroeid met de geur van ontwikkelvloeistof in mijn neus. Sinds mijn tiende wist ik dat ik onderwaterfotograaf wilde worden.  Na de fotovakschool, in 1963, heb ik zes maanden in Eilat in een tentje geleefd. Maar er was destijds geen enkele vraag naar onderwaterfoto’s. Die kwam pas eind jaren zeventig op gang. De hoogtijdagen waren de jaren tachtig en negentig. Ik werkte toen veel voor Zwitserse agentschappen en de prijs was nooit een punt. Ze betaalden gemakkelijk $ 1.500,- per dag. Nu is de eerste vraag: “Hoeveel kost het?” ’ Alex: Kurt heeft mij altijd geïnspireerd en ik vind hem open en vrijgevig met zijn kennis. Zelf heb ik er ook geen moeite mee om andere fotografen te vertellen hoe het moet. Omdat er zo veel foto’s worden gemaakt speelt concurrentie op kwaliteit nu niet meer zo’n grote rol. Tegenwoordig is vooral je naam belangrijk. Je moet jezelf als merk neerzetten en je portfolio vertegenwoordigt dat merk.’ Kurt: ‘Een fotograaf die goede foto’s heeft van tijgerhaaien verdient geen geld meer door ze te verkopen, want daar zijn er genoeg van. Maar als je veel foto’s hebt van een onderwerp dan kun je wel geld verdienen door anderen te leren hoe ze gemaakt moeten worden. De markt is veranderd. Mensen willen in jou investeren als ze je naam kennen. Anoniem fotograferen werkt niet meer; wat je maakt doet er minder toe dan wie je bent. Dat geldt ook voor sponsors. Vroeger wilden ze de beste fotograaf, nu willen ze een populaire fotograaf die open is, met iedereen praat, een goed verhaal heeft en aandacht heeft voor het milieu. Dat telt tegenwoordig. Vaak klagen fotografen: “Waarom moet ik mijn camera en mijn reis zelf betalen en waarom krijg ik geen opdrachten van Rolex?” Het antwoord is: “Omdat je niet in trek bent.” Zelfs als je beter fotografeert dan ik.’

Veel fotografen geven foto’s gratis weg. Wat betekent internet voor jullie?

Kurt: Internet en digitale fotografie hebben veel professionals de nek omgedraaid. Sinds het digitale tijdperk zijn de prijzen alleen maar omlaag gegaan. Zelfs beroemde fotografen hebben moeite om de rekeningen te betalen. Vaak vragen studenten mij of ze professional moeten worden en dan vertel ik dat ze beter hun beroep niet helemaal opgeven. Dan heb je nog steeds serieus plezier en sta je niet onder druk om de kost te verdienen. Als fotograaf heb je niks meer te vertellen. Je moet accepteren wat de opdrachtgever wil betalen of ze gaan naar een ander. Ik heb nog een paar goede klanten als Rolex, maar in de meeste gevallen neem ik de telefoon niet meer op.’ Alex: ‘Het is mogelijk om ervan te leven, mits je verder kijkt dan de traditionele inkomsten als opdrachten en verkoop aan stockbureaus. Het zit meer in de mix van activiteiten. Ik ben begonnen met schrijven om een markt te genereren en fotoreizen betalen deels de tijd die ik op zee doorbreng. Gemiddeld maak ik 365 duiken per jaar. En dan ’s avonds artikelen schrijven, mailen met opdrachtgevers, social media bijhouden. Het is hard werken, talent alleen is niet genoeg.’

Wat is ervoor nodig om een topfoto te maken?

Alex: ‘Er zijn geen regels om een goede foto te maken. Er is geen groot geheim. Soms gebeurt het tijdens de duik, soms heb je een week nodig met hetzelfde onderwerp om tot een topfoto te komen. Blijf experimenteren en vraag je bij ieder beeld af of het nog beter kan. Ik vind wel dat als je te comfortabel bent tijdens het maken van een foto, dan doe je niet hard genoeg je best. Kurt: ‘Technische beheersing van camera’s en flitsers, én creativiteit. In de vroege edities van het WK werd meer gebruik gemaakt van losse flitsers achter het onderwerp, lampen en zelfs luchtbellen. Een foto werd gepland op papier en we namen allemaal minstens vier flitsers en een stel lampen mee. Dat is helemaal verdwenen. Fotografen gebruiken alleen hun twee flitsers want daar hebben ze veel voor betaald. Ik zie nog zelden een fotograaf met alle lichtbronnen werken. Zelfs de zon wordt vergeten! Zodoende zit geen sfeer of gevoel meer in het tafereel. Er ligt te veel nadruk op technische perfectie en te weinig op sfeer. Fotografie is en blijft werken met licht.’