Bij sidemount duiken draag je de fles(sen) niet op je rug maar op je zij. De interesse begon toen ik steeds meer kleine ergenisjes ondervond van mijn dubbel 7 300 bar set. Met z’n 40 kilo niet alleen zwaar, maar omdat de flessen vrij kort zijn ook niet de meest stabiele set. In rust heeft hij de neiging me over de kop te draaien. Het liefst blijf ik relaxt in horizontale trim liggen, zonder steeds met m’n vinnen te moeten bijsturen. Dat kan ook met andere flessen die je op de rug draagt zoals een lange 12, dubbel 8,5 of dubbel 12. Maar ik had sowieso zin om aan sidemount te snuffelen. Tecline stelde een demo beschikbaar van haar meest populaire sidemount wing: de ‘Avenger 16’.
Kant en klaar
Tecline maakt het samenstellen van het sidemount systeem heel gemakkelijk. Je trekt het drijflichaam en harnas kant en klaar uit de doos. Het is één geheel. De driehoekige wing heeft een drijfvermogen van 16 kilo. Aan de binnenkant bevinden zich de inflator, een ontluchtingsventiel en 4 loodpockets. Tecline heeft ook de ‘buttplate’ alvast gemonteerd. Dat is een verlengstuk aan de wing met 2 metalen rails waaraan je een haspel en andere spulletjes kunt vastmaken. Het harnas is voorzien van 4 metalen D-ringen, 2 sliding D-ringen en alle bungees die nodig zijn om de flessen, inflator en eventueel een batterij op hun plek te houden. In een plastic zak worden nog een kortere inflatorslang, extra bungee, een gesp en 2 kleine loodpockets voor op de heupband meegeleverd.
Je kunt het sidemount systeem gebruiken met gewone enkele flessen: 7, 10 of 12 liter staal, of de aluminium flessen die vaak als stage worden gebruikt. Het voordeel van staal is dat je minder lood nodig hebt. De lichtere aluminium flessen gaan drijven als ze leeg raken. Tecline levert de spullen die je nodig hebt om de flessen aan het harnas vast te maken niet mee. Je moet dus nog op zoek naar 2 fles- of spanbanden, boltsnaps, metalen loodstoppers en 4 elastieken. En hoewel Tecline en andere fabrikanten speciale sidemount automatensets in de aanbieding hebben, kun je je huidige set geschikt maken voor sidemount. Aanpassingen zitten vooral in de lengte en positie van de slangen en de aanschaf van 2 manometers op korte hogedrukslangen.
Stroomlijn
Sidemount duiken is ontstaan tijdens het onderzoek van grotten. Engelse teams gingen in de jaren 50 en 60 tijdens ‘droge’ speleologie kleine flesjes gebruiken om door korte, ondergelopen passages te komen. Die flesjes droegen ze onder de oksels om zich door de soms nauwe doorgangen te wurmen. Later werd dit systeem verder ontwikkeld door grotduikers in Florida en Mexico, met grotere flessen en een drijflichaam (de eerste nog van oude autobanden) om het gewicht te compenseren. Bij grotduiken heeft sidemount duidelijk voordelen: je hebt de flessen naast je in plaats van hoog op de rug waardoor je minder snel tegen het plafond van de grot stoot. Je bent gestroomlijnder en beter in balans doordat het zwaartepunt lager ligt. Met 2 tanks beschik je over een ruime gasvoorraad en zijn gastoevoer, inflators en manometers dubbel uitgevoerd. Je kunt makkelijk bij de kraan als een automaat gaat blazen. En je bent vrijer in het water en aan de waterkant. Je hoeft niet meer met het volle gewicht van een duikset de grot in maar legt eerst je flessen daar neer en doet ze aan en weer af bij het begin en einde van de duik, als je in het water staat.
Dat laatste is meteen ook het belangrijkste nadeel. Doordat je aan het begin van de duik beide flessen omhangt, inflatorslangen vastmaakt en automaten ordent, duurt het wat langer voor je klaar bent voor vertrek. Bovendien moet je tijdens de duik ongeveer om de 10 minuten of 30 bar van automaat wisselen. Zo hou je de flesdruk en daarmee het gewicht van beide flessen gelijk. Doe je dat niet, dan hang je aan het einde van de duik scheef. Ondanks de belofte van meer vrijheid en stabiliteit, dringt het sidemount duiken maar mondjesmaat door bij sportduikers. Wegen de voordelen op tegen de nadelen? We zullen zien.
Voorbereiding
Voor ik ermee ga duiken, kort ik de schouderriemen van de Avenger 16 iets in. Hij hangt op de goede hoogte als je met je vingertoppen net de bovenkant van de wing op je rug kunt aanraken. Ik zet de D-ringen en de elastieken lus waar de inflator wordt ingehaakt op de schouderbanden wat lager. Verder laat ik de wing met rust. Ik haal mijn dubbel 7 uit elkaar en maak de kranen dicht met een afsluitdop. Aan iedere fles maak ik met een flesband een grote boltsnap vast. Die dient om de fles aan de heupband van de wing vast te zetten. De positie meet ik met een rolmaat op door de afstand te meten van mijn oksel naar de heup. Op beide flessen plaats ik 2 elastieken om de slangen netjes weg te werken tijdens het transport van en naar de waterkant. Als automaten wil ik gewoon mijn Aqualung Legends gebruiken. Links de automaat met korte middendrukslang en kogelgewricht die om de nek ligt en rechts de longhose, zoals ik altijd duik. Ik moet alleen de druksensor en manometer op de eerste trappen vervangen door manometers op korte HP-slangen. Bij het monteren zorg ik ervoor dat alle slangen naar achteren wijzen.
De eerste duiken gebruik ik om de duikset verder af te stellen. De Beldert is het decor van mijn eerste poging. Onderaan de trap in het water hang ik de flessen aan de wing: eerst de boltsnap achter, dan trek ik de dikke bungee onder mijn oksel onderlangs om de kraan en haak ‘m achter de uitstekende ingang van de manifold. Daar is best wat kracht voor nodig en dit elastiek wil je niet in je gezicht hebben. De inflators aanklikken en de automaten in mijn nek leggen. Nou ja…, de slang links is te kort dus deze duik hou ik hem maar onreglementair in een s-bocht voorlangs. De longhose heeft voldoende lengte, die wordt tijdens de duik voor de helft weggestopt onder de elastieken om de tank. Voorzichtig zakken we af en zowaar: de positie in het water al meteen merkbaar beter. De balans is goed en ik kan goed in horizontale trim blijven hangen. Wel heb ik 1 ding verkeerd gedaan: ik heb de zware stalen tanks vastgemaakt aan de sliding D-ringen. Die zijn eigenlijk bedoeld voor de lichte aluminium tanks. De ringen duw je naar voren (beneden) om te zorgen dat de tanks evenwijdig aan de romp blijven als ze gaan drijven. De zware 7-liters trekken de ringen vanzelf naar beneden waardoor ik na 10 minuten met een klokkenspel van 2 tegen elkaar bonkende flessen onder mijn buik door het water stommel. Ik kijk even om me heen of er geen andere duikers in de buurt zijn…
Meer aanpassingen
Voor de volgende duiken haal ik mijn Tecline R2 TEC2 automaten uit de kast. Die hebben een draaiende kop waardoor de inflator- en middendrukslangen beter uitkomen. Ik zet slangen en manometers over en haal de sliding D-ringen van de heupband. Bij een proefduik in het zwembad haak ik de boltsnaps achter de vaste D-ring de heupband. Een langere slang links krijg ik nu wel om mijn nek. De tank links blijft nu al beter parallel, maar de tankband rechts zit niet strak genoeg waardoor de fles weer naar beneden zakt. Met flinke slagzij zwem ik naar de kant met het voornemen om de tankbanden nog iets lager (en strakker te zetten). De buttplate haal ik van de wing en in plaats daarvan monteer ik twee grote, vaste D-ringen om de flessen aan te haken.
Ik had me voorgenomen om de overstap van backmount naar sidemount te maken zonder een specialisatie te volgen. Toch bereik ik nu het punt waarop ik een ervaren technisch duiker wil laten meekijken naar mijn vorderingen. Met Jeroen Bijmans van Decostop.nl duik ik in de Boschmolenplas. De flessen blijven nu beter op hun plek omdat ze vastzitten aan de grote D-ringen onderaan de wing. Daardoor wijzen ze nu wel naar boven, dus ook deze oplossing is niet ideaal. Bovendien zakt de hele set scheef naar links doordat de rechter schouderband nog te los zit, waardoor ik ook grote moeite heb om de rechter fles vast te haken. Jeroen bindt een boltsnap aan de longhose van de automaat op rechts zodat ik deze netjes kan opbergen als ik hem niet gebruik. Tijdens de duik oefenen we het wisselen van de automaat met 1 hand. De onderste pak je beet tussen je duim, ringvinger en pink. De bovenste pak je bij de slang met je wijsvinger en middelvinger, alsof je een grote sigaar vasthoudt. En dan met een soepele polsbeweging de automaten wisselen. Een onmisbare techniek als je een camera, scooter of reel in je andere hand hebt.
Op m’n knieën
Nooit gedacht dat ik ooit voor René Weterings op m’n knieën zou gaan! Toch doe ik dat als ik zittend op de rand van de steiger bij Dreischor de flessen aanklik, en me vervolgens niet in het water durf te laten vallen. Dus op de knietjes en overeind, om langs de trap het water in te gaan. Ook het in en uit het water gaan vergt wat oefening, merk ik. De duik zelf gaat goed. De flessen wijzen nu recht naar achteren in plaats van omhoog of omlaag. Ik heb ze nu weer vastgemaakt aan de D-ringen op de heupband, die ik achter een gesp heb klemgezet om te voorkomen dat ze naar beneden zakken. Door het lagere zwaartepunt lig ik lekker stabiel in het water. Ik rol niet naar links of rechts en kan zonder spieren aan te spannen horizontaal blijven liggen. Ook de betere stroomlijn van de sidemount configuratie is duidelijk merkbaar bij het zwemmen. Met een slome frog kick glij ik heel ontspannen door het water. Ik heb het idee dat ik veel rustiger duik. En met een minder slome slag kan ik flink snelheid maken. Ook de onderrug voelt veel prettiger aan zonder het gewicht van een dubbelset dat erop drukt. Hier kan ik wel aan wennen. Dus die flessen, ze mogen m’n rug af! Al kan ik je aanraden om – mocht je de overstap overwegen – een specialisatie te volgen. Dan ben je een stuk sneller klaar.
