Soloduiken of alleen duiken

Soloduiken. Nog veel te vaak verandert een gesprek tussen voor- en tegenstanders in een stevige discussie. De ene met de voors, de andere met de tegens, beiden willen ze gelijk krijgen. Toch blijkt het soloduiken steeds vaker door duikorganisaties aangeboden te worden. Self reliant diver wordt het genoemd, soloduiker zal nog wel iets te beladen zijn. Slechts een heel enkele organisatie durft het aan om de cursus ‘solo diver’ te noemen maar het begin is er.

Onderwaterfotografen of extreemduikers: veel van deze duikers zijn voorstanders van soloduiken. Als serieus onderwaterfotograaf is het vaak erg lastig om ook nog eens een buddy in het oog te houden. Voor de betere foto lig je vaak de hele duik op één plaats, vaak erg saai voor een niet-fotograferende buddy. Extreemduikers willen een buddy niet in de gevarenzone brengen. Als je als buddypaar te water gaat heb je een verantwoordelijkheid ten opzichte van elkaar. Wil je deze verantwoordelijkheid dragen? Wat als het mis gaat? Kun jij verantwoordelijk gehouden worden voor het duikongeval? Wat als je buddy niet overleeft? Heb je goed gehandeld, had je meer kunnen doen? Sorry, was net bezig om een mooie foto te maken, heb even niet op mijn buddy gelet. De verantwoordelijkheid ten opzichte van elkaar is vaak onderbelicht.

Grondbeginselen aanleren

Iedereen die gaat duiken zal een cursus moeten volgen, 1-sters of open water diver, hoe het ook heet, in deze cursus worden de grondbeginselen van het duiken aangeleerd. Door de jaren heen is in de beginnerscursus niet zo heel veel veranderd, terwijl duikmateriaal dat wel is. Het buddy breathen is vervangen door een octopus, het wc-brilletje door een jacket of een wing, de reserve op de fles door een verplichte manometer. Geen duiker die nog rond loopt met een duiktabel, daar hebben we tegenwoordig een computer voor. Bij normaal gebruik en de jaarlijkse servicebeurt zijn de high-end automaten inmiddels 99.99% betrouwbaar. Mocht het toch een keertje mis gaan, is daar de octopus. Voor de soloduiker komt daar nog een aparte kraan en eerste trap bij. Liefst op een aparte fles, een volledig onafhankelijk systeem. Voor duikers die met buddy duiken is dit natuurlijk ook de beste optie.

Terug naar de cursus. Duiken middels het buddysysteem staat in de grondwet van de beginnerscursus. Logisch, een ervaren buddy is een must voor de beginnende duiker. Het zelfvertrouwen, het vertrouwen in het materiaal, de onderwateromgeving, ze zijn allemaal nieuw. Heel fijn als er dan iemand in de buurt is die een oogje in het zeil houdt en even bijspringt als er dingen dreigen mis te gaan. Het goed uittrimmen is een vaardigheid die alleen onder de knie te krijgen is als er veel gedoken wordt. Na de nodige duiken is daar het zelfvertrouwen, het vertrouwen in het materiaal en met kompas wordt de weg onder water gevonden. Het is tijd om zelf ook op je buddy te gaan letten. Nieuwe taak erbij. Het blijkt soms niet zo eenvoudig te zijn om de gehele duik op elkaar te letten, zeker als het zicht niet al te best is. Natuurlijk, er bestaat zoiets als een buddylijn maar let je dan op je buddy of denk je dat hij nog ergens aan de andere kant van het lijntje hangt? Hoe dan ook voor beginnende duikers is soloduiken een no-go.

Verder leren

Inmiddels zitten er al tientallen duiken op, het zelfvertrouwen is er en het uittrimmen gaat al heel aardig. Het eerste nachtduikje wordt gemaakt en de eerste stromingsduik in de Oosterschelde. Want laten we eerlijk zijn, een duik in de Oosterschelde zonder stroming komt niet zo vaak voor ook al duik je op de kentering. Heel diep gaan we nog niet, 18 meter in de Oosterschelde is toch echt heel iets anders dan 18 meter in de Rode zee. Oosterscheldeduiken zijn hoe dan ook anders dan de gemiddelde duik, waar ook ter wereld. Temperatuur, stroming en zicht, het zit vaker tegen dan mee maar het duiken bevalt ook hier prima, tijd voor een volgende cursus. Advanced diver, 2-sters duiker, hoe deze cursus ook heet, verdere duikvaardigheden worden aangeleerd, diep duiken, nachtduiken, navigatie, noem maar op. We duiken er vrolijk op los en de ervaring groeit met iedere duik. Natuurlijk wordt er af en toe nog een oefening herhaald, masker afzetten, automaat terug vinden en ondanks de octopus kan een oefening buddybreathen ook geen kwaad. Samen met de ervaren buddy wordt er afgesproken een diepe duik in de Oosterschelde te maken en dan gaat het mis… buddy weg. Hoe zat het ook alweer, even zoeken en dan toch maar een opstijging maken. Er zal toch niets ernstigs zijn…? Tijd voor het volgende brevet, search and resue of iets wat er op lijkt. Technieken voor het zoeken en redden van een buddy worden aangeleerd. Inmiddels is er al op veel verschillende plaatsen meerdere malen gedoken. Iets wat men ervaring noemt, niet zo zeer een heel groot aantal duiken maar verschillende plaatsen onder verschillende omstandigheden, dat is ervaring. Een van de vereisten om fatsoenlijk te kunnen soloduiken. Het duikmateriaal dat je gebruikt is van jezelf en als je een serieuze duiker bent heb je ook serieus materiaal, het materiaal waarvan je zeker weet dat je het kan vertrouwen en wel of geen solo duiker, het materiaal krijgt ieder jaar een servicebeurt. Inmiddels zijn er zoveel duiken gemaakt dat je kunt lezen en schrijven met je materiaal. Zonder na te denken vind je de inflator, je weet precies hoe je computer werkt en wat die cijfertjes allemaal betekenen als je onder water bent. En zelden of nooit nodig, je weet met een beweging je octopus te vinden. Het perfect uittrimmen is een tweede natuur geworden. De vereisten om fatsoenlijk te kunnen soloduiken.

Soloduiken

Veel soloduikers duiken al solo voordat ze een cursus volgen – als ze die al volgen. Verzekeringstechnisch zal het beter zijn, voor de weldenkende soloduiker zal het niet zoveel uitmaken. Iemand met veel duikervaring heeft al lang goed nagedacht over de configuratie van het materiaal. Twee aparte kranen, liefst op twee aparte flessen. Het tweede systeem is zo geconfigureerd dat bij volledig falen van het eerste systeem de duik op een nette manier beëindigd kan worden. Het tweede systeem kun je zien als buddy. Een van de vereisten om fatsoenlijk te kunnen soloduiken. Nu zullen er duikers zijn die zeggen dat dit systeem je niet kan helpen als je in moeilijkheden komt. Klopt. Maar de vraag blijft: kan een buddy helpen op het moment dat er iets mis gaat? Leerling met een instructeur? Ervaren en beginnende duiker? Zenuwachtige buddy? Paniekbuddy? Wordt er na de opleiding überhaupt nog geoefend in het helpen/redden van een buddy? En dan blijft er ook nog de vraag of die ervaren buddy met voldoende opleiding je daadwerkelijk helpt. Veel te vaak blijkt die ervaren buddy onder water even niet te weten wat te doen en in het ergste geval raakt deze zelf in paniek. Veel te vaak worden er bij duikongevallen lichamen gevonden waarbij het lood nog in de pockets zit. Veel te vaak wordt een duikongeval twee mensen noodlottig.

Duikmateriaal, configuratie, opleiding, de betrouwbaarheid van het buddysysteem, allemaal zaken om serieus over na te denken. Niet alleen als je van plan bent om te gaan soloduiken. Zelfredzaamheid, in het zeldzame geval dat je materiaal het toch laat afweten. In het geval dat je buddy toch anders reageert dan zoals het in de boeken staat. Zelfredzaamheid is ook met buddy geen overbodige luxe. Bij buddy’s komt er ook nog de verantwoordelijkheid ten opzichte van elkaar bij. Wil je die dragen?

Soloduiken, voordat een soloduiker het water instapt is er al over een groot aantal zaken nagedacht, ervaring, configuratie, zelfredzaamheid, verantwoordelijkheid ten opzichte van een buddy. Als soloduiker staan we relaxed aan het water, omdat we zeker zijn van onze zaak. Misschien is dat wel de reden dat er gedacht wordt eventjes alleen in het water te springen. Is er niet nagedacht over deze zaken dan spring je inderdaad alleen in het water. Voor- en tegenstanders zullen er altijd blijven, de discussie zal altijd blijven. Soloduikers hebben altijd goede redenen om solo te duiken en misschien is die verantwoordelijkheid ten opzichte van een buddy wel de belangrijkste.