Heb jij wel eens iets bijzonders gevonden terwijl je aan het duiken was?

Een garderobe, jurkje, bestek, juwelen. Of groter zelfs: een heel wrak. In Nederland zijn de afgelopen decennia diverse archeologische vondsten gedaan. Nederlandse maritiem archeologen richten zich echter ook op buitenlandse ontdekkingen. Op dit moment wordt onderzoek gedaan naar de Rooswijk, een Nederlands scheepswrak voor de kust van Groot-Brittannië. Dit VOC-schip zonk in 1740 met een grote lading zilveren staven en munten aan boord.

Heb je deze artikelen al gelezen?

Malta, perfecte oefenplek voor diepe wrakduiken

Introductie Onderwaterarcheologie

Veel gestelde vragen

Wat zijn de meest recente archeologische ontdekkingen in Nederland?

Omdat Nederland zo verbonden is met het water, heeft veel van het cultureel erfgoed een connectie met het maritieme. De vele scheepswrakken zijn hier natuurlijk het meest in het oog springende bewijs, maar we hebben ook meer dan tweehonderd verdronken dorpen, duizenden kilometers aan dijken, vele kadestructuren en ook onnoembare gebouwde landmonumenten met een maritieme link. Maar voor duikers is nu net hetgeen dat onder water ligt interessant. Wekelijks worden er nieuwe vondsten gedaan door zowel overheidsdiensten (RWS, kustwacht, hydrografische dienst), commerciële bedrijven (Petrogas industrie, zandwinning, windmolenparken, archeologische bedrijven, visserij) als sportduikers. Al deze vondsten komen als meldingen binnen bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed die vervolgens een inschatting maakt van het archeologisch belang. Een paar voorbeelden van recente maritieme vondsten in de media:

In de uiterwaarden van de Maas zijn de afgelopen jaren diverse vondsten gedaan, waaronder twaalf scheepswrakken.
In 2016 is in een scheepswrak in de Waddenzee een garderobe gevonden, met daarin o.a. een goedbewaarde japon uit de Gouden Eeuw. Het wordt één van de belangrijkste kledingvondsten ooit in Europa genoemd.

Als ik tijdens een duik iets vind, mag je het dan meenemen?

Nee, dat is wettelijk niet toegestaan. Heb je het vermoeden dat je iets nieuws van (mogelijk) historisch belang hebt aangetroffen? Maak er dan een foto van en meld je vondst (met juiste coördinaten) bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Dat kan via dit formulier. Ook strandvondsten kun je op deze manier melden bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Waar kan ik archeologische ontdekkingen bekijken?

De meeste wrakken in de Noordzee en ook vele wrakken in de binnenwateren vormen een onderdeel van het cultureel erfgoed. Nederland heeft negen beschermde rijksmonumenten onder water. Ook deze zijn voor duikers te bezichtigen. Ook hier geldt weer de regel: “leave only bubbels, take only pictures”. Duikers die oude, houten, historische wrakken onder water willen bewonderen kunnen terecht in het Oostvoonse Meer. Hier liggen restanten van een meerdere oude wrakken. Een paar wrakken liggen ondiep, andere liggen meer dan 40 meter diep. Al deze wrakken zijn de moeite waard om te bekijken! Informeer wel goed bij de plaatselijke duikclubs voor je de wrakken wil bezoeken; het Oostvoornse Meer is groot en wordt ook gebruikt door surfers. Plan je duik en wees voorzichtig!

Waar kan ik terecht als ik meer wil weten over maritieme archeologie?

De NOB heeft een specialisatie die inzoomt op maritieme archeologie. Daarnaast is er in Nederland een overkoepelende organisatie voor amateur archeologen (AWN). Zij hebben een onderafdeling maritieme archeologie (LWAOW). De mensen van de LWAOW organiseren ieder jaar samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een basiscursus in maritieme archeologie. Dit certificaat wordt gelijk geschaald met het internationaal erkende NAS certificaat (Nautical Archaeological Society). Voor de mensen die meer op de wrakken in Noordzee duiken is er de organisatie STIMON. Deze koepel bestaat uit een stichting van meerdere duikschepen/charters.