Met mijn vinnen aan sta ik in het water. Het volgelaatsmasker zet ik op, zoals het me zojuist uitgelegd is: eerst de middelste gespen. Dan de onderste. En nu de bovenste gespen, hoor ik mezelf zeggen. Ik praat hardop, zodat Maurice mee kan luisteren. Hij kijkt met veel geduld wat ik in de praktijk terecht breng van de theorie die hij me zojuist heeft verteld. ‘Neem de tijd’, is vooral wat is blijven hangen bij mij. ‘Dan komt het goed.’
We zijn te gast bij Maurice van Munster van de Tielse Onderwatersport Vereniging Gagnan, instructeur voor de NOB-specialty Volgelaatsmasker sinds 2014. Hij vertelt ons de theorie van duiken met een volgelaatsmasker, de vele voordelen, de paar nadelen, het hele proces waar je aan moet denken voor je te water gaat en ook legt hij de noodprocedure uit. Het is in een notendop wat normaal een specialty is van vijf duiken, inclusief zwembadduik.
Het volgelaatsmasker is niet nieuw, maar wint langzaam terrein op de traditionele maskers. René Huisman, wereldwijd leverancier van Ocean Reef maskers, vertelt: ‘De maskers zijn al meer dan twintig jaar op de markt. Historisch worden ze gebruikt door duikers bij de brandweer, rescue en discovery divers. Bij de recreatieve duiker zie je ze nog niet veel en dat is jammer, vooral omdat ze een heel veilige omgeving creëren rond je gezicht en je mond.’
Huisman verwacht de komende jaren wel verandering in het gebruik. ‘De voordelen zijn steeds duidelijker. Ook zijn er meer nuanceverschillen in de maskers en de gebruiksvriendelijkheid staat voorop. Ondanks dat er nog niet zoveel variatie is als bij droogpakken, komen er steeds meer merken en modellen op de markt. Een goede zaak.’ Net als bij droogpakken, die er jaren over deden om standaard te worden, heeft het nog tijd nodig. ‘Maar uiteindelijk zal het de nieuwe veiligheidsnorm worden en is een volgelaatsmasker over aan aantal jaren de standaard langs de waterkant, als je het mij vraagt.’
Neem de tijd
‘Het hele feest voor het duiken met een volgelaatsmasker wordt vaak vergeten’, vertelt Van Munster. ‘Het begint met het goed instellen van het masker en de neusdoppen, zodat je makkelijk kan klaren onder water. De predive is altijd al belangrijk, maar bij een volgelaatsmasker nog zoveel belangrijker. Neem dus de tijd en doe dit alles met iemand die weet hoe het moet. Doe je dat niet, dan is de kans heel groot dat je je volgelaatsmasker een paar duiken na aanschaf weer te koop zet. Ik zie dat zo vaak.’
Zijn advies: doe een try dive. ‘Probeer het echt voor je een volgelaatsmasker koopt. Wil je ermee door, koop dan een masker dat goed zit. Let daarbij op de dode ruimte in het masker: die moet in verband met de stikstofopbouw zo klein mogelijk zijn. Pas het masker in een winkel waar mensen werken die je van gedegen advies voorzien én, vergeet dat zeker niet: volg een opleiding.’
Klaren
We nemen de tijd, zoals gezegd. Het instellen van de neusdoppen van de maskers die wij gebruiken – Ocean Reef Neptune III – gaat met verschillende maten inserts die de doppen op de juiste hoogte zetten en ook de doppen zelf kan je draaien en verstellen. Doel is dat je als je het masker tegen je hoofd aan en wat naar boven duwt, je kan klaren zonder moeite. Heel anders dan de verhalen die de ronde doen, is het klaren met een volgelaatsmasker dus niet moeilijker dan met een traditioneel masker. ‘Vergelijk het maar met klaren als je rijdt in de bergen of in een vliegtuig zit’, legt ook Huisman uit.
Na een kwartiertje lijkt het goed te zitten. We kunnen door onze neus ademen en we kunnen als het goed is ook klaren. Ook passen we het masker op onze caps. Van Munster geeft een belangrijke tip: ‘Ik raad aan om een cap zonder of met hooguit enkele naden te gebruiken. Dit vermindert namelijk weer het risico van plekken waar water naar binnen zou kunnen lopen.’ Ik stop twee kilo extra lood in mijn pockets, ook op advies van Van Munster: ‘Je moet de extra lucht in je masker compenseren.’ Als laatste monteren we het masker aan onze set: met een paar slagen draaien we de ademautomaat los en zetten we het volgelaatsmasker vast. We zijn klaar om het water in te gaan.
In een kraakheldere Beldert duiken we onder. Ik merk het meteen: door je neus ademen onder water is geen automatisme. Ik ben het simpelweg afgeleerd. Ik probeer er op te letten, maar vergeet het regelmatig. Het zicht is geweldig, ik kan zoveel meer zien dan met een traditioneel masker. In mijn ooghoeken gebeurt van alles. Ik zie een fuut wegschieten en veel leven en beweging, alsof ik onderdeel ben van de wereld waarin ik zwem, in plaats van dat ik ernaar kijk. Hier kan ik snel aan wennen. En ik hoor veel geluid. Het volgelaatsmasker werkt als een speaker; alles lijkt harder dan normaal te klinken onder water. Dat zal wat langer duren, voor ik daaraan gewend ben.
De voordelen van een volgelaatsmasker zijn er, dat is inmiddels duidelijk. Naast het enorme zicht onder water, blijft het gezicht lekker warm in koud water, kan je heel natuurlijk door de neus ademhalen en is het mogelijk om te communiceren via het masker. Dat gaat sowieso al beter, zelfs als je dicht bij elkaar bent kan je elkaar horen. Ook zijn er setjes verkrijgbaar waarmee je echt met elkaar verbonden bent. ‘Dat zijn de algemene voordelen’, zegt van Munster, maar er zijn er nog meer, voor specifieke doelgroepen. ‘Zo kunnen mensen die bijvoorbeeld niet zo lang een mondstuk kunnen vasthouden met hun kaken of gebit, nu tóch duiken, kan je een bril op jouw sterkte laten inmonteren en ook mensen die snel kramp hebben zijn geholpen. Ook mensen met bijvoorbeeld verlamming of verbrijzeling in hun gezicht kunnen met een volgelaatsmasker waarschijnlijk goed uit de voeten. Sommige maskers hebben de mogelijkheid om een GoPro te monteren of een lampje.’ De nadelen? ‘De kosten en dat je een opleiding nodig hebt’, zegt Van Munster. ‘Maar dat laatste is natuurlijk ook gewoon heel leuk om te doen.’
Ik kijk op mijn manometer. Dat gaat hard. Het masker heeft een vraaggestuurd ademsysteem, maar natuurlijk stroomt de lucht altijd. 110 bar over na twintig minuten in een 12 liter enkel fles en we zijn maximaal 6 meter diep geweest. Het zet me aan het denken: natuurlijk, ik vind het best spannend, zoals al het nieuwe bij duiken, dus ik verbruik vast meer. Ik heb veel lood bij me, ook een reden voor hoger luchtverbruik, maar dan nog… Weer boven water verzekert Van Munster me dat het niet uitzonderlijk is, en dat het beter zal worden als ik meer met een volgelaatsmasker zal gaan duiken. Het is wel iets om te onthouden, maar als ik met volgelaatsmasker duik en mijn buddy niet? Dan is het verschil in verbruik aanzienlijk.
Eenmaal weer boven ben ik onder de indruk. Ik heb zoveel gevoeld, gezien en al mijn zintuigen staan aan. Ik zie duiken met een volgelaatsmaskers als een geweldige ervaring en iets wat ik zeker met goede instructie en geduld kan leren. Vooral het geweldige zicht, een warm hoofd en de natuurlijke neusademhaling maken me echt enthousiast: de rest is te leren.
Noodprocedure
De noodprocedures bij een volgelaatsmaskers zijn anders dan bij een traditioneel masker. Logisch: het volgelaatsmasker moet af, je moet een gewoon masker opzetten dat je rond je nek of in je droogpakzak hebt zitten en je wil een octopus – van jezelf – of van je buddy. De noodprocedure kan je helpen als er even wat is met je masker dat je moet bekijken onder water, of natuurlijk als deze een defect heeft. Het is dan ook een van de belangrijkste onderdelen van de specialty.
-
1. Pak je reservemasker en vind alvast je octopus. [
-
2. Zet het volgelaatsmasker af door aan de hendel onderop naar boven te trekken met twee handen.
-
3. Neem je octopus in je mond, vergeet niet alleen door je mond te ademen.
-
4. Zet het masker volledig af. Zet je reservemasker op en blaas deze leeg.
-
De omgekeerde volgorde doe je als je je volgelaatsmasker weer wil opzetten: masker af, volgelaatsmasker over je hoofd trekken, octopus uit, het masker verder naar beneden trekken leegblazen en goed vastmaken.
-
De omgekeerde volgorde doe je als je je volgelaatsmasker weer wil opzetten: masker af, volgelaatsmasker over je hoofd trekken, octopus uit, het masker verder naar beneden trekken leegblazen en goed vastmaken.
-
De omgekeerde volgorde doe je als je je volgelaatsmasker weer wil opzetten: masker af, volgelaatsmasker over je hoofd trekken, octopus uit, het masker verder naar beneden trekken leegblazen en goed vastmaken.
___________________________________________
Ocean Reef Neptune III
We duiken met de Ocean Reef Neptune III. Het volgelaatsmasker is volledig nieuw ontwikkeld en zorgt voor een heel natuurlijke manier van duiken waarbij je ook door de neus kunt ademen en geen mondstuk gebruikt. Het masker beslaat niet en ademt in iedere positie normaal, ook wanneer je op je kop hangt. Het gezichtsveld is aanzienlijk groter en de ademweerstand is lager, op iedere diepte. Bij een volgelaatsmasker, ook bij de Neptune III kan je verschillende accessoires krijgen. Een goede om direct mee te bestellen is de adapter die ervoor zorgt dat je niet steeds je set om hoeft te bouwen, maar het masker simpel aan je lagedrukslang kunt koppelen. Het masker heeft een oppervlakteventiel, waardoor je boven water kan ademen zonder lucht te verbruiken. Ook heb je een one-hand quick release handel, waarmee je met één hand het masker af kan zetten en zit er een Extender Frame op om accessoires op te monteren.