Ik kijk op een diepte van een meter of twaalf in de Grevelingen in rustig, kalm, redelijk helder maar heel koud water naar beneden. Vanuit de diepte onder mij komen bellen omhoog. Ik wacht hier, ik ben niet verder naar beneden gaan. De kans dat ik iets zie is bijzonder klein, laat 
staan dat ik een goed belicht foto of filmpje kan maken. Daarbij, ik wil het risico niet nemen: de mijn ligt op een diepte waar ik me niet comfortabel voel met mijn equipment en skills. Hier ligt de grens vandaag en zoals altijd wordt die volledig gerespecteerd.
Maar ik wil wel de opkomst zien van deze ‘klimmende duiker’ langs de (afdaal)lijn. Via een extra lijn zie ik materialen langs schieten in zakken. Op weg naar boven in dit geval. Want daar beneden ligt een duiker, die bezig is met het uitvoeren van een conning run. ‘Dit is een methode om een bepaald gebied op de zeebodem systematisch af te zoeken naar een object zoals een explosief. De duikers zoeken, identificeren en slaan (in dit geval) een oefenmijn aan en plaatsen uiteindelijk aan het einde van de dag een hefballon om deze mijn te kunnen hijsen’, legt Pieter van Kammen, hoofdinstructeur bij Defensie Duikschool (DDS) uit. Een hele klus wat mij betreft, zeker als je weinig ziet, vrij diep zit en de watertemperatuur winters is. Maar ze zijn inmiddels goed geoefend, de aspirant-duikers in deze klas en dus gaat dit alles behoorlijk gestroomlijnd.
ISMIX
Ik kijk vandaag mee in de laatste week van de module ‘ISMIX’ en meteen ook de laatste module voordat ook deze klas naar ‘De West’ vertrekt (zie Onderwatersport 2024 – nummer 4 juli/augustus) voor de allerlaatste loodjes van de opleiding tot Defensieduiker. Een paar van de aspirant-duikers die nu meedoen zijn nog van de vorige klas waarmee ik in de West was. Zij maken met deze module hun opleiding af. In deze vijf weken leren ze weer veel nieuws, niet alleen duiken met het ISMIX-duiksysteem, ook het duiken vanaf een rubberboot (SKB), waarbij kleden op de rand van een bootje met hele zware spullen en lijnen overal natuurlijk extra aandacht vraagt. Ook het doen van de conning run hoort in deze module. ‘En het is tijd om volledig zelfstandig te gaan opereren. Ze duiken deze weken in teams in wisselende rollen’, zegt Van Kammen. ‘Ze zijn niet meer alleen duiker, maar ook bijvoorbeeld seinmeester, buddy en bereiden ze zelf alles voor.’ De instructeurs zijn natuurlijk betrokken, maar wat meer op de achtergrond aanwezig – met een wakend oog, maar ook met vertrouwen.
De module is – zoals altijd – gestart Den Helder, nog maar iets meer dan vier weken geleden. ‘De eerste kennismaking met mengselduiken gaat om het gebruik van de boosterpomp en pre-en postdivehandelingen worden afgetoetst voordat de dagen in het zwembad beginnen. Daarna draait het de dagen in het zwembad vooral om basisvaardigheden als het kleden en te water gaan, buddy-check, testen, trimmen op het systeem, afdalen en opkomen en weer (snel) uitkleden’, vertelt Van Kammen. Beetje tempo dus. Daarna ligt de focus in de Triton12 (maximaal 12 meter diep) op het uitvoeren van een Duiker-in-Nood-procedure in een gecontroleerde omgeving.
De week erna is het nog steeds een ‘zwembad’ waarin gedoken wordt, maar dit keer wel het minder warme buitenwater in de haven van Den Helder, waar de Triton21 ligt. Hier krijgen de duikers training in het uitvoeren van een conning run op een contact, waarbij ook het vastmaken van dat contact hoort. Dit gebeurt met het aanslaan van een hefballon en het plaatsen van een oefenvernietigingslading op een mijn. Alle veiligheidsprocedures komen langs, zoals surface-ox procedures, inwater stops met dit systeem en natuurlijk weer de DIN-procedure. Ik begin te geloven dat niets zo vaak wordt geoefend als die noodprocedure – belangrijk ook, je wil niemand achterlaten, in geen enkele situatie.
Na een weekje op het wad, waar de duikers allerlei duiken op stroom maken, liggen ze dus nu de laatste twee weken van de module in zout water. De bedoeling was deze dagen naar de Oosterschelde te gaan, maar het waait behoorlijk en dus is er gekozen voor deze optie. Op maximale diepte in de buurt van De Tonnen opereren de duikers zelfstandig in het buddysysteem: een seinmeester en twee duikers in de rubberboot die rondvaren in de buurt van de Nautilus, het opleidingsschip.
Ik merk dat de duikers aan het einde van de opleiding zitten: het is echt nog maar een paar weekjes. Niet alleen zijn ze een strak team, ze zijn ook zeker van hun zaak. De gesprekken zijn kort, de overleggen heel strak en de opdrachten duidelijk. Ikzelf krijg heel veel vragen, over duiken, de eerdere artikelen en mijn ervaringen met Defensie Duikschool en duiken in het algemeen. Ik leg ze uit dat dit voor mij andere koek is dan gewoon recreatief duiken, zelfs vergeken met het duiken op een wrak of op diepte. Het verschil zit hem in de hoeveelheid informatie, de snelheid en de procedures: er is geen tijd extra. Tijd die ik neem of claim als ik op een gewone dag zelf het water in ga. En die tijdsdruk, snel handelen en beslissen, dat maakt voor mij beroepsduiken zo anders.
Aan het einde van de duikdag vindt misschien nog wel het leukste moment plaats. De oefenmijn moet écht weer omhoog vanaf zo’n metertje of 39. En dat vraagt best veel voorbereiding, veel concentratie en focus en ook wel wat werk. Een buddypaar slaat beneden de hefballon aan en zorgt dat via de apparatuur aan boord van de SKB de hefballon opgeblazen kan worden: de pneumatische slangen worden aangesloten. Als alles vrij is, is het de bedoeling dat de ballon zeer gecontroleerd weer omhoog komt. En dat lukt. Met een zachte plop verschijnt de hefballon met daaraan de oefenmijn aan het oppervlak. Het is nu ‘alleen nog maar’ zorgen dat deze weer op de Nautilus komt. Dat duurt ook nog wel even en vergt ook coördinatie.
Goed staaltje acteren
Als alle duikers hebben kunnen oefenen, we terug zijn in de haven, de oefenmijn weer aan boord is en iedereen rustig spullen aan het opruimen is om morgen naar Den Helder terug te kunnen, heeft het kader nog een mooie verrassing in petto voor ze: een medisch scenario. 
In het geheim instrueert Van Kammen een van de aspirant-duikers. Hem wordt opgedragen de symptomen van decompressie te acteren. Vanaf het moment dat zijn buddy hem tegenkomt in de gezamenlijke ruimte en ‘het slachtoffer’ hem vertelt last te hebben van een verminderd tot geen gevoel in het been zijn de remmen los.
Iedereen wordt bij elkaar gehaald en de oefening wordt gezamenlijk uitgevoerd. De duikverpleegkundige aan boord begeleidt onder strakke hand de stappen die de groep doorloopt, corrigeert waar nodig, vult aan waar extra nodig is en de onderzoeksonderdelen die langs komen worden uitvoerig besproken. Zelfs de rol van het DMC, de artsen op afstand, worden gesimuleerd. De adviezen komen overeen met de realiteit: de decokamer aan boord is het volgende station. En dus wordt dat ook gesimuleerd, of meer echt uitgevoerd. De ‘patiënt’ gaat met de verpleegkundige de decokamer aan boord in. De volledige procedure wordt uitgevoerd, inclusief het op diepte brengen van de duiker met verschijnselen en het bespreken van de volledige tabel die hier bij hoort. Als de ‘kattenbak’ – de CO2-scrubber in de decompressietank een foutmelding geeft, wordt zelfs nog overgeschakeld op het B-scenario, ook dat kan natuurlijk gebeuren en is een mooie oefening in duiktabellen lezen en combineren.
In de kombuis is inmiddels hard gewerkt aan het eten. De ‘Blauwe Hap’ staat klaar, het is immers woensdag en nog altijd wordt er dan traditioneel Indisch gekookt bij de marine. Na een dag hard werken, gaat dat er meer dan in.
Matroos Duiker
De vacature Matroos Duiker staat weer open. Lijkt duiken bij Defensie jou wat? Na het doorlopen van het keuringstraject begin je met een algemene militaire opleiding. Na een kennismakingsperiode aan boord van een operationele eenheid en bij de defensie duikgroep begin je in Den Helder op de Defensie Duikschool (DDS) aan de duikopleiding. In acht maanden leer je samen met je toekomstige collega-marineduikers duiken met alle militaire duiksystemen die de Marine gebruikt. Je begint in het zwembad in Den Helder om uiteindelijk aan boord van een duikvaartuig van de Defensie Duikgroep in Zeeland op grote diepte je duikopleiding te voltooien. Met deze opleiding behaal je ook de civiele certificering voor beroepsduiker (duikarbeid categorie A + B). Wanneer je de duikopleiding succesvol hebt doorlopen ben je klaar voor het echte werk.
www.werkenbijdefensie.nl
Reservist bij Defensie
Bij Defensie kan je in fulltime in dienst, maar er zijn ook andere mogelijkheden. Via de verschillende onderdelen van Defensie, zoals bijvoorbeeld luchtmacht, landmacht en marine, kan je als reservist helpen de uitvoeringsorganisatie draaiende te houden. Er zijn allerlei functies in verschillende eenheden: operationeel, ceremonieel, ondersteuning evenementen, bureau maritieme zaken, opleiden en trainen en specialisten.
De Marine werkt veel met reservisten die zo met inzet van kennis en kunde de dienst flexibel maken. Ondersteunende taken, het opvangen van kantoorfuncties als deze mensen zelf ingezet moeten worden, jouw kennis en kunde kunnen meehelpen de krijgsmacht optimaal te laten functioneren. Via de vacaturebank is een overzicht van functies te vinden, inclusief de eisen die aan deze bijbaan gesteld worden. Zo moet je onder andere ‘gewoon’ de Cluster-1-keuring doorlopen en ook krijg je psychologische testen voor je kan beginnen, een Algemene Militaire Opleiding (AMO). Voor burgers zonder defensieachtergrond geldt dat je maximaal 50 jaar bent bij aanstelling, voldoende ervaring hebt in je vakgebied én een relevante opleiding. Voor duiken als reservist bij Defensie gelden aanvullende eisen, zoals een zwaardere keuring. Heb je interesse? Mail naar reservistbijdemarine@mindef.nl.