Leestijd: 6 minuten

‘Rommel’ onder water. Veel van wat we zien hoort er zeker niet, maar als het er dan toch ligt en mooi begroeid is en inmiddels een functie heeft, kan Marion Haarsma er van genieten. Een bloemlezing aan kunstmatige wrakken en grote en kleine riffen. 

De onderwaterwereld wint altijd, zowel in zoet als in zout water. Alle hardsubstraat wordt in beslag genomen, het raakt begroeid en de dieren hebben er voordeel van: veilig opgroeien, een schuilplaats en voedsel! Zelfs plastic wordt bedekt door de aangroei van wiertjes en mosseltjes. Helaas is het vaak door een exoot, de beruchte quagga mossel, maar wat mij betreft, doet het toch ook goed werk. De allerleukste ‘weggooirommel’ is wel het bierblikje. Deze was al mooi begroeid met de mosseltjes, maar je kon nog steeds het biermerk herkennen.

 

Objecten

Sommige plassen zijn pas begin deze eeuw geopend. Soms zijn er dan door de duikclubs veel objecten in gezet, waaronder auto’s, busjes, Vespa’s, bootjes, reefballs, wilgententen, metalen oefenplatforms om op te oefenen. En soms is het gewoon uit verveling: in een plas in Friesland hebben ze autobanden opgehangen. Toen ik er was, groeide er nog niet veel aan, maar zo’n twaalf jaar later ben ik benieuwd naar het resultaat. Ook is er niets ‘natuurlijks’ aan de meeste plassen in de Randstad. Bijna alle meren zijn uitgebaggerd voor het zand, om te gebruiken voor de aanleg van de omringende snelwegen. Daarna hebben ze een recreatieve functie gekregen, waar wij dan wel weer veel plezier van hebben.

Kunst – Donkers beelden!

Maar er worden ook mooie dingen onderwater geplaatst, waar iedereen veel plezier van heeft. Neem nou de beelden in de Boschmolenplas, die vind ik sowieso al mooi en nog leuker is, dat ze steeds meer begroeid raken met mosseltjes, wieren en andere planten. Dat maakt de beelden voor mij nog mooier. De groep werd bij elkaar geplaatst op een pallet en te water gelaten op zeven meter. De beelden zijn nu volledig begroeid met mosselen. In 2012 schonk de kunstenaar Donkers voor de tweede maal een serie beelden. Deze werden in een rij enkele meters uit elkaar gezet. De quagga’s beginnen ook deze beelden in bezit te nemen. Zelfs de metalen man, de ‘Helmduiker’ vind ik mooi en uiteindelijk worden ze een met de natuur.

Vlakbij in een andere plas ‘Pol’: daar staat ook een Tinman, al helemaal begroeid, prachtig. Er is ook een plas die ontstaan is voor de Floriade. Als je langs de kant zwemt en omhoog kijkt, zie je enorme betonblokken aan de zijkant. Bij navraag bleek dat die speciaal geplaatst zijn als versteviging van de oeverkant. Ook dat wordt begroeid en uiteindelijk geeft het een mooi resultaat. Als je naar boven kijkt, kan je door het water de bomen zien. Ook de veenblokken in sommige plassen, die er zo natuurlijk uitzien, zijn ontstaan door het zand afzuigen, bijvoorbeeld voor de snelwegen als de A4 en de A10.

 

Vinkeveense Plassen

Alle objecten in de plas zoals bomen, wrakken, autobussen, takken, kinderspeelgoed en meer juich ik toe. Het wordt begroeid en in beslag genomen door de natuur. De autobus heeft een avontuurlijk verleden. Deze schijnt eens verplaatst te zijn door een duikclub met een ‘slechte’ reputatie, maar dat was gewoon voor de gein, alleen omdat het kon. Ik ben me de eerste keer ‘rot’ geschrokken, maar er zat niet echt een chauffeur aan het stuur, het was maar een pop. Gelukkig ligt de bus nu weer op de ‘goede plek’ en het is erg leuk om doorheen te zwemmen. Met al dat harde substraat is er vaak meer leven te vinden dan in een andere plas. Zelfs onder de grote trap vind ik grondeltjes, hoe weten ze nou dat wij daar niet bijkomen. De duikers kijken niet eens, ze gaan hun uitrusting controleren en zwemmen weg.

 

Baarzeneieren

De baarzen paren in het vroege voorjaar en niet alleen zijn er veel baarzen, maar ze maken ook hele grote ‘lappen’ van witte eieren. Die draperen ze heel elegant rond takken, die onderwater zijn gelegd. Dit gebeurt onder andere in Vinkeveenseplassen, daar ‘staat’ ook een grote boom op zo’n vijf meter diepte. Bij gebrek aan ‘omgevallen’ bomen nemen de baarzen alle hard substraat in gebruik om hun eieren op af te zetten. In een andere plas staan wilgententen, erg mooi. Weer ergens anders een enorme een grote haspel, hoe die daar komt, weet ik ook niet. Ook liggen er andere dingen, soms van onbekende functie, misschien iets wat achter een fiets getrokken kon worden? Dat ‘ding’ wordt ook door de baarzen gebruikt, ze zijn helemaal niet kieskeurig. In diezelfde plas stond vroeger een Vespa, een echte scooter. Het was al helemaal begroeid en daar zaten hele kleine visjes omheen, als een wolk. Nu zitten de jonge visjes veel onder de zwemsteigers, voor de badgasten. Hetzelfde effect heeft een gewone botensteiger, veel jonge vissen, vooral baarsjes, zoeken een plek om te schuilen en hangen vaak onder een steiger of onder boten.

 

Rivierdonderpad

Ik vind zelfs kleine visjes tussen de houten beschoeiing, waar ze zich net tussen kunnen verstoppen. Het loont ook om onder stenen en planken te kijken. Vroeger zaten er eieren van de rivierdonderpadjes onder verstopt en zag je kleine kopjes brutaal tussen de planken naar je kijken. Helaas door de verovering door de Oost-Europese zwartbekgrondel van onze wateren, zijn de kleine donderpadjes en ook de marmergrondels verdwenen. De marmer is ook een exoot, maar ik vond het een mooi visje. Helaas was het ook niet opgewassen tegen het geweld van de zwartbek.

 

Objecten: auto’s, bootjes, vliegtuigwrakken en onderzeeboten

Zelf als er niets op groeit, is het al leuk voor de duikers. Ik weet niet waarom we dat zo interessant vinden, het trekt aan als een magneet, net als speelgoed. Je kunt er omheen zwemmen en erin kijken, bijvoorbeeld de straaljager in La Gombe, de Cessna in het Blauwe Meer of ergens, een bootje, waar je in en uit kan zwemmen. Kan je een foto maken van je buddy buiten, is dat niet leuk? Ook een ontmoeting in Vinkeveen met de onderwaterzeeboot, de Drebbel. Je kunt zwaaien naar de mensen, die hebben de belevenis van hun leven. Of een Boeingcockpit in de Beldert, helemaal geweldig. Daar zie ik vaak een groepje baarzen in en omheen hangen.

 

Snoekbaarzen

Soms liggen er autowrakken onder water van de brandweer, om onder veilige omstandigheden te kunnen oefenen. Toevallig zijn die op de juiste diepte neergezet voor de snoekbaarzen, tussen de drie en vijf meter, de ideale diepte. In het voorjaar komen de vissen, ze paren en de vrouwtjes leggen de eieren op de motorkap of op het dak van de auto of de onderkant, als het maar hard substraat is. Soms zitten dan de wielen alsmaar in je beeld, maar dat is nu eenmaal de situatie, jammer voor de fotograaf. De mannetjes laten de bevruchte eieren niet in de steek en verdedigen wekenlang hun broedsel, dit tot groot plezier van de duikers en de fotografen! De snoekbaarzen zijn niet echt ‘verwend’, ze hebben geen specifieke voorkeur, behalve autowrakken, vinden ze metalen of houten schepen en zeilboten ook prima.

 

Sponzen

Een zeer onbekend dier is wel de spons, het valt nauwelijks op. Toch zijn er veel sponzen, ook in zoet water, maar ze vallen nauwelijks op. Ze hebben ook geen bonte kleuren zoals in de tropen, ze krijgen hun kleur door de algen die erin groeien en die zijn vaak groen, dat is een mooie schutkleur. Ook deze dieren hebben hard substraat nodig zoals stenen, palen en takken om op te groeien, wel of niet natuurlijk aanwezig!

 

Geknikte Aasgarnaal op tiewrap

Een ander onopvallend diertje zijn hele kleine garnalen. Iemand heeft een metalen platform neergelegd en daar een paar tiewraps aan vastgebonden. Je weet wel, van die plastic dingen om iets vast te maken. Zo te zien totaal nutteloos en zeer milieu vervuilend. Laat daar nou een familie garnaaltjes op zitten en het was geen toeval, de garnalen zaten er steeds.

 

Snoek in de bus

Snoeken zijn meesters in het verstoppen, bij gebrek aan planten, in de winter, kruipen ze in en onder auto’s, boten en soms in een busje. Vanwege haar grootte is zij niet bang en blijft gewoon model staan.

 

Matten

In de plas bij de Kempervennen hebben ze grote matten gelegd, die blijven drijven. Daar zitten al jaren meervallen bij, die liggen niet te zonnebaden, ze liggen onder de matten. De allergrootste, Big Mama, is wel meterslang. Pas is ontdekt dat ze geen Mama is, maar een Papa. Hij is gevonden met eieren, die hij fel verdedigde, dan is een vis van meer dan twee meter wel indrukwekkend.