Zodra ik het water inloop van de plas bij Slijk-Ewijk maak ik een kleine torpedo vast aan de kruisband van mijn duikharnas. Het is een scooter, de Suex XJS om precies te zijn, met bijna 700 watt vermogen en een topsnelheid van 85 meter per minuut een van de topmodellen van de Italiaanse fabrikant. Het mondstuk van mijn tweede automaat keer ik om zodat de stroming niet op het membraan drukt en een freeflow veroorzaakt. Aan het handvat zit de trekker waarmee je de schroef laat draaien. De rechterkant van de trekker geeft de snelheid waarop je de scooter met een regelknop instelt (stand 1 tot 9). Links geeft je meteen de topsnelheid (9). Dat noemt Martijn Blommaert de ‘kom-we-gaan-naar-huis’ stand. We zetten voor vertrek de snelheid tussen stand 3 en 4. We duiken in een groepje van drie met verschillende typen scooters, dus de kunst is om de snelheid zo te regelen dat je allemaal ongeveer even hard gaat. Dat doen we aan het begin van de duik. Eerst varen we een stuk rechtuit. Als ik de twee anderen in de mist zie verdwijnen zet ik de knop wat verder naar 4 om weer bij te komen. Scooteraars noemen dat ‘speed matchen’. Netjes in formatie varen is veel lastiger dan ik dacht. Tijdens de kennismakingsduik ben ik vooral bezig met de scooter: een wild paard dat alle kanten op gaat behalve de kant die ik wil. Ik lig niet ideaal, m’n blikveld lijkt beperkt tot de neus van de scooter. Na tien minuten begin ik een klein beetje te wennen en om me heen te kijken naar het landschap dat aan me voorbij glijdt. Maar niet te lang. Als ik opkijk zie ik mijn twee buddy’s een bocht naar rechts maken. Ik lig aan de buitenkant en raak wat achterop, dus een tandje sneller en dan weer langzamer.

Martijn Blommaert is samen met zijn vrouw Daniëlle eigenaar van Duikcentrum de Aalscholvers in Tilburg. Dat is een PADI en GUE opleidingscentrum, winkel en een duikteam van zo’n honderd leden. Martijn heeft daarbij een passie voor technisch duiken en grotduiken en is GUE instructor-trainer. ‘Met een scooter kun je een duikplaats op een andere manier verkennen,’ zo vat Martijn de voordelen van het scooterduiken samen. ‘Grotduikers gebruiken scooters bij het verkennen van grottenstelsels. Dan wil je er zo ver mogelijk in doordringen om te kijken hoe het loopt. Een scooter is ook geschikt om onder water vanaf de kant naar een plek te varen die anders alleen met de boot bereikbaar is. Daar dan de duik maken en terug scooteren. Het is ook nog eens erg leuk: de lol komt terug in het duiken terwijl je meer bereik krijgt.’ Dus vanaf Den Osse Nieuwe Kerkweg naar de Muur en terug? Geen probleem. Martijn ziet de scooter als ‘elektrische vinnen’. Hij brengt je naar plekken waar duikers normaal niet komen.
Positie is alles
Het idee is dat je de hele duik in een rustig, constant tempo vaart. Zeker als je onderweg wat van het landschap wil zien. Je wordt voortgetrokken aan een koord, niet aan je arm. De lengte van dit “tow-cord” is bepalend voor de ervaring van het scooteren. Martijn legt uit: ‘In theorie lig je in een ontspannen horizontale trim achter de scooter. Er moet een minimaal hoogteverschil zijn tussen de scooter en de duiker. De rechterhand rust op het handvat, de arm ontspannen met een lichte knik in de elleboog. Als het tow-cord te kort is dan zorgt dat ervoor dat je te hoog achter de scooter komt te hangen en dan word je naar de oppervlakte geduwd. Als je een negatief drijfvermogen hebt en je hangt met je benen een beetje naar beneden, dan lig je in je eigen “prop wash”.’ Positie is alles, begrijp ik. Er is oefening voor nodig voordat je zo strak als Martijn door het water snijdt.

Theorie en praktijk vallen mooi samen tijdens de duik. Ik heb het tow-cord te kort afgesteld en een onzichtbare hand duwt me steeds naar boven. Ik stuur bij door steeds even de trekker los te laten en de scooter een duwtje onder z’n kont te geven, de goede richting in. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Ik krijg bijna kramp in mijn wijsvinger, alsof de scooter me alleen daaraan door het water trekt. Ik raak weer wat achterop en krijg de instructie om beter aan te sluiten en het koord wat langer uit te maken. Terwijl ik zo door de plas zigzag, denk ik aan de beschrijving die Martijn gaf van de ideale scooterduik: in een keurige formatie net schuin achter elkaar, waarbij de duiker achter je jouw scooter aanschijnt met de lamp. Zo weet je dat je nog contact hebt met je buddy. Als het licht verdwijnt dan word je geacht te stoppen en achterom te kijken. En de formatie weer te sluiten als dat nodig is.
Een scooter werkt als een vergrootglas. Als je een foutje maakt dan kunnen de dingen sneller escaleren
Vergrootglas
Want als je scootert gaat alles veel sneller dan bij een normale duik. Dit grote voordeel kan bij ongeoefende scooterduikers snel omslaan in een nadeel, zo weet Martijn: ‘Een paar seconden wegkijken en je kunt je buddy al kwijt zijn. Daarom moeten we ons vertrek altijd goed coördineren en onderweg nog beter dan anders op elkaar letten.’ Tijdens de introductie benadrukt Martijn dat de 35 kilo stuwkracht van de scooter trimfouten verbergt. ‘De scooter trekt je wel door het water en door te sturen kun je trimfouten compenseren. Als je stopt en je bent niet in trim, dan merk je dat meteen.’ Droogpakduikers adviseert hij om op de wing of trimvest te trimmen. ‘Blaas een beetje lucht in het pak zodat net de squeeze eraf is. Dan kun je tijdens het varen aan je droogpak voelen of je op dezelfde diepte en in trim blijft. Verander je van diepte dan corrigeer je je drijfvermogen op het vest of de wing.’ Scooteren vraagt van de duiker dat deze zich goed bewust is van de duik en de duiktechniek. ‘Dat is het allerbelangrijkste bij scooteren. Duiker ben je al. Een scooter werkt als een vergrootglas. Als je een foutje maakt dan kunnen de dingen sneller uit de hand lopen, ook omdat de scooter zelf veel aandacht opeist. Het is meer dan een beetje varen.’
Leren scooteren doe je in etappes. Eerst leer je scooteren in de directe nabijheid van de instapplaats. Als er iets misgaat en de scooter houdt ermee op, dan kun je terugzwemmen naar de instap of naar de kant gaan en teruglopen. In de vervolgcursus leer je hoe je de scooter gebruikt in situaties waarbij je hem ook echt nodig hebt om weer veilig boven te komen, zoals in grotten of wrakken ver buitengaats. Je leert bijvoorbeeld je buddy te slepen kleine storingen onderweg te verhelpen. Zo is de schroef onder water vrij makkelijk te verwijderen in het geval je er wier of een vislijn uit moet halen.

Etiquette
Na 25 minuten seint Martijn dat we omdraaien. Normaal vaar je dan een keurige bocht waarbij de buitenste duiker wat sneller gaat dan de binnenste om de formatie intact te houden. Nou ja bij zo’n eerste keer… Ik moet vier keer stoppen en bijsturen om de bocht te maken en kan ternauwernood een glooiing in de zandbodem ontwijken. We hebben afgesproken dat we sneller varen dan op de heenweg, de regelknop gaat naar stand 6. Dat wil zeggen dat het apparaat nog meer lijkt tegen te stribbelen. De scooter wil zich rechtsom uit mijn hand draaien en ik heb veel kracht nodig om te sturen. Halverwege de terugreis stoppen we even. Een groepje duikers doemt op. We zetten de scooter uit en zwemmen rustig voorbij. Nadat we zijn gepasseerd zetten we de scooter weer aan, helemaal volgens de scooteretiquette. ‘We varen niet vol gas door andere buddyparen,’ aldus Martijn. ‘We willen het scooteren geen slechte naam bezorgen.’
En dan, op het rechte stuk zijn er momenten dat de bodem langs me heen zoeft en er een lichte yihaa aan mijn tweede trap ontsnapt. In een kwartier zijn we weer bij ons beginpunt, in 40 minuten hebben we 1600 meter afgelegd. Hoe stand 9 voelt? Daar durf ik niet eens van te dromen…

Suex scooters
Het Italiaanse Suex maakt sinds 2000 scooters voor professionele en technisch duikers die lange afstanden overbruggen. Tegenwoordig zijn er ook compactere modellen voor recreatieve duikers. Tijdens de workshop dook Onderwatersport met de Suex XJS:
- Lengte: 81,4 cm.
- Gewicht met batterij: 20 kilo (onder water: neutraal)
- Materiaal: aluminium
- Topsnelheid: 85 meter per minuut
- Maximale diepte: 200 meter
- Batterij: LI-ion, 940 Wh
- Laadtijd: 8 uur
- Bereik bij kruissnelheid (45 meter per minuut): 185 minuten, 8,1 kilometer
- Bereik op topsnelheid: 85 minuten, 5,9 kilometer
Meer lezen? Kijk op de website van Suex en De Aalscholvers.
Ben jij ook nieuwsgierig geworden naar deze scooter workshop? Op zondag 27 augustus 2023 staat er weer zo’n toffe dag gepland bij Duikcentrum de Aalscholvers. Meer informatie vind je hier.