De zon schittert op het kristalheldere water terwijl de boot zachtjes de haven uit vaart. Ik ben onderweg naar de meest adembenemende duiklocaties ter wereld: de Similan Eilanden, de Surin Eilanden en het iconische Richelieu Rock in Thailand. Elk van deze drie duikbestemmingen heeft zijn eigen unieke charme, geschiedenis en onderwaterlandschap. Duiken in Thailand is een 
ervaring die je niet snel vergeet. De Andamanse Zee, die de westkust van Thailand omarmt, herbergt enkele prachtige duiklocaties. Deze locaties kan men in drie nationale parken vinden, namelijk de Similan Eilanden, de Surin Eilanden en Richelieu Rock en behoren tot de absolute top. Het klinkt allemaal prachtig, maar toch is er nog veel werk aan de winkel. Klimaatverandering, opwarming van de zee en vervuiling vormen voortdurende bedreigingen voor de gezondheid van koraalriffen wereldwijd, en Thailand is geen uitzondering!
De Similan Eilanden: een mozaïek van onderwaterlandschappen
Vanuit de haven varen we eerst naar het zuidelijke deel Similan Eilanden. Deze eilanden liggen in de Andamanse Zee, gelegen op ongeveer zeventig kilometer ten westen van de kust van de provincie Phang Nga en bestaan uit negen granieten eilanden die gezamenlijk een van de mooiste nationale parken van Thailand vormen. Het Similan National Park werd opgericht in 1982 en beslaat zowel land als zee, wat betekent dat zowel het onderwaterleven als het landleven hier goed beschermd worden.
Historisch gezien waren de Similan Eilanden nauwelijks bewoond en dienden ze vooral als toevluchtsoord voor vissers. De naam ‘Similan’ komt van het Maleisische woord voor negen, verwijzend naar de negen eilanden die dit cluster vormen. Tegenwoordig zijn de eilanden een belangrijke toeristische bestemming, vooral populair onder snorkelaars en duikers.
Het onderwaterlandschap van de Similan Eilanden is bijzonder divers en kenmerkend. Aan de westelijke kant van de eilanden vind je diepe onderwaterrotsen en dramatische granieten formaties, afgewisseld met zachte koralen en enorme waaierkoralen. De duiklocaties hier, zoals Elephant Head Rock en Christmas Point, bieden een avontuurlijke ervaring met doolhofachtige gangen tussen de ronde rotsformaties onderwater, de overhangen en zogenaamde ‘schoorstenen’ waar je doorheen kunt duiken.
Aan de oostkant van de eilanden is het landschap anders. Hier vind je uitgestrekte koraalriffen die zachtjes aflopen naar de diepere zee. Deze riffen, zoals die bij East of Eden en Anita’s Reef, zijn bedekt met een tapijt van harde en zachte koralen. Deze duiklocaties zijn perfect voor beginners vanwege de kalmere wateren en de overvloed aan kleurrijk zeeleven.
Helemaal ten noorden van het Similan National Park liggen de duikstekken Koh Bon en Koh Tachai. Een bijzonder hoogtepunt voor veel duikers is de mogelijkheid om mantaroggen bij Koh Bon te spotten. Deze majestueuze dieren passeren vaak de duikplekken rond de Similan Eilanden, vooral in de periode van februari tot april wanneer het planktongehalte in het water toeneemt.
Koh Tachai is een duikstek met vele gezichten. Afhankelijk van het getijde is dit echt een duikstek voor zowel de beginnende duiker als de gevorderde duiker. Ik heb er al meerdere keren gedoken waarbij het enorm hard stroomde en je snel via de ankerlijn naar beneden afdaalde om daar door een doolhof van rotsen en koralen op zoek te gaan naar de luwte. Maar juist omdat het er zo hard kan stromen, zijn de koralen enorm groot en is het maritieme leven in uitbundige getallen aanwezig. Dus als het er minder hard stroomt, kan ook de beginnende duiker hier zich tussen al het pracht en praal vergapen aan wat er te zien is.
De Surin Eilanden: ongerepte pracht
Na twee dagen op zee en steeds bij de Similan Eilanden te hebben gedoken varen we nu naar de Surin eilanden. Ten noorden van de Similan Eilanden, dichter bij de grens met Myanmar, liggen deze Surin-eilanden.
Historisch gezien is deze eilandengroepen relatief geïsoleerd gebleven. De Surin Eilanden worden bewoond door de Moken, een semi-nomadisch volk dat traditioneel afhankelijk is van de zee voor hun levensonderhoud. Deze inheemse gemeenschap leeft nog steeds op traditionele wijze, hoewel ze steeds meer in contact komen met toeristen en de buitenwereld. Dit voegt een culturele dimensie toe aan het bezoek aan de Surin-eilanden, iets wat de Similan Eilanden minder biedt.
Voor wat betreft het duiken bieden de Surin Eilanden een van de meest ongerepte onderwaterervaringen van Thailand. Dit nationale park, bestaande uit vijf hoofdeilanden, staat bekend om zijn extreme biodiversiteit en relatief ook ongerepte koraalriffen, mede dankzij de beperkte toegang en strenge beschermingsmaatregelen.
Het is voornamelijk een met liveaboard-boten bezocht Nationaal Park. Omdat het te ver varen is voor de dagjes-boten, die normaal alleen naar de Similan Eilanden varen, worden deze eilanden dus minder bezocht door de massa’s toeristen, maar zijn zeker niet minder indrukwekkend voor duikers.
In vergelijk met de Similan Eilanden, met haar ronde rotsformaties, wordt het onderwaterlandschap aan de ene kant van de Surin Eilanden gekenmerkt door steile wanden die rond de 30-35 meter overgaat in zandvlaktes. Deze wanden zijn rijk aan zowel harde als zachte koralen, waaronder grote, kleurrijke waaierkoralen. In de luwte van de eilanden bevinden zich de ondiepe koraalbodems, slechts enkele meters onder het wateroppervlak. Hierdoor is het bijzonder geschikt voor snorkelaars en de lekkere ondiepe duiken. Ideaal voor een check-dive of een late middag duik met het zonnetje dat prachtig schijnt over de zeebodem.
De onderwaterfauna rondom de Surin Eilanden is ook indrukwekkend divers. Kleurrijke rifvissen, zoals keizersvissen, papegaaivissen en ontelbare anemoonvissen, zijn overvloedig aanwezig. Daarnaast kan je regelmatig de ringslangplatstaart tussen de koralen tegen komen die opzoek is naar eten. Ondanks dat de ringslangplatstaart zeer giftig is, is deze zelden tot niet agressief en bijt deze alleen als het wordt aangevallen. Ook worden de grotere zeedieren zoals rifhaaien, adelaarsroggen en zeeschildpadden regelmatig waargenomen. Het gebied is ook een belangrijk broedgebied voor diverse soorten van deze zeedieren.
Richelieu Rock: het kroonjuweel van de Andamanse Zee
Inmiddels zijn we halverwege de week en beginnen we aan de reis naar Richelieu Rock. Want geen duiktrip naar Thailand is compleet zonder een bezoek aan Richelieu Rock, een geïsoleerde duiklocatie die vaak wordt beschouwd als de beste in heel Thailand, en misschien wel een van de beste ter wereld. Richelieu Rock ligt op ongeveer 18 kilometer ten oosten van de Surin Eilanden. Het is enkel een rots en steekt net boven het wateroppervlak uit bij eb, maar verdwijnt volledig onder water bij vloed.
Richelieu Rock werd beroemd gemaakt door de legendarische Franse oceaanontdekker Jacques Cousteau, die het beschreef als een van zijn favoriete duikplekken. Het is een kalkstenen onderzeese piek die steil afdaalt naar een diepte van ongeveer 32 meter en omringd door uitgestrekte zandvlakten met hier en daar harde en zachte koralen.
De ware allure van Richelieu Rock ligt echter in het zeeleven dat deze locatie aantrekt. Het is een echte hotspot voor het maritiem leven. Omdat het in de wijde omtrek het alleen maar een zandvlakte is met Richelieu Rock als enige beschutting voor de zeedieren, is er een ongelooflijke diversiteit aan soorten die nergens anders in de regio te vinden is. De koralen hier zijn buitengewoon kleurrijk, variërend van dieprood en felroze tot paars en oranje, en vormen dan ook het decor voor een uitbundige show van het zeeleven.
Maritiem leven in overvloed
Wanneer de boot zichzelf aan een van de boeien vast maakt, beginnen wij ons op te maken voor de eerste duik. We kunnen helaas niet van de grote boot af springen om te duiken en worden we naar de afdaal-lijn gebracht met de zodiac. We maken hier totaal drie duiken op dezelfde duikstek. En dat hadden er voor mij nog veel meer mogen zijn. Want Richelieu Rock staat vooral bekend om zijn grote zeeleven. Het is een van de beste plekken ter wereld om walvishaaien te zien, vooral tussen februari en mei, wanneer deze zachte reuzen van de zee langskomen om zich te voeden met het planktonrijke water.
Maar walvishaaien zijn niet de enige sterren van Richelieu Rock. Mantaroggen, adelaarsroggen en verschillende soorten haaien worden hier vaak gespot. Daarnaast vind je een rijkdom aan kleinere, maar niet minder fascinerende vissen. Zeker de fotografen, zoals ik en macro-liefhebbers zullen in hun element zijn met het fotograferen van zeepaardjes, spookfluitvissen, harlekijnspookkreeftjes, marmergarnaal en talrijke soorten naaktslakken. Noem maar op en je kunt het vinden op Richelieu Rock!
Maar een van de meest spectaculaire bezienswaardigheden bij Richelieu Rock is de ‘fish tornado’, een fenomeen waarbij scholen van duizenden vissen zich verzamelen in enorme draaiende formaties. Deze scholen bestaan vaak uit barracuda’s, snappers en fuseliers, die samen een indrukwekkend schouwspel vormen. Of een tapijt van glasvisjes dat lijkt te dansen over het rif, met daartussendoor jagende vissen. Het is een genot om alles minutenlang van een afstand te bekijken. Of er met je camera bovenop te liggen en de mooiste foto’s maken, terwijl er een groep snappers over je heen over het rif schiet.
Wat Richelieu Rock ook onderscheidt, is de dramatische topografie onder water. De steile muren zijn bedekt met zeeanemonen en zachte koralen die in de stroming golven, terwijl talloze spleten en grotten schuilplaatsen bieden voor allerlei soorten leven. De biodiversiteit is hier ongelooflijk hoog, en elke duik biedt nieuwe ontdekkingen. Daarom is slechts drie duiken op deze bijzondere plek slechts minimale aantal duiken wat ik kan adviseren mocht je hier zelf ook ooit komen. Elke duik is anders en spectaculair.
Daarbij is de locatie ook beroemd om zijn sterke stromingen, wat het duiken hier uitdagend, maar ook zeer lonend maakt. Deze stromingen zorgen ervoor dat het zeeleven en de rots altijd in beweging is, en dat de wateren rondom Richelieu Rock een constante aanvoer van voedingsstoffen hebben, wat de overvloed aan maritiem leven verklaart. Mocht je uit de stroming willen duiken, is dat altijd mogelijk. De rots is dermate groot dat je altijd in de luwte kunt duiken en dan nog ontzettend veel kan ontdekken.
Wanneer we naar de derde duik boven komen, maakt de kapitein de boot weer los van de ankerlijn en zetten we alweer koers richting Koh Tachai terug om er de nacht door te brengen. Op de boot raken we niet uitgepraat over wat we onderwater allemaal gezien hebben.
Thailand is een mooi, maar fragiel duikparadijs
Of je nu een beginnende duiker bent die op zoek is naar kalme wateren en kleurrijke riffen, of een ervaren duiker die de uitdaging van sterke stromingen en groot zeeleven zoekt, de Similan Eilanden, Surin Eilanden en Richelieu Rock bieden voor ieder wat wils. De verscheidenheid aan duiklocaties, van de doolhofachtige granieten formaties van de Similan Eilanden tot de steile en soms uitgestrekte kleurrijke riffen van de Surin Eilanden en het indrukwekkende schouwspel van Richelieu Rock, maken dit gebied tot een van de beste duikbestemmingen ter wereld voor i
edereen.
Maar hoewel de schoonheid van deze eilanden en duiklocaties onmiskenbaar is, is het ook belangrijk om te erkennen dat deze kwetsbare ecosystemen bescherming nodig hebben. Over de jaren heen is de druk van toerisme en klimaatverandering toegenomen, wat een bedreiging vormt voor de gezondheid van de riffen. Gelukkig hebben de Thaise autoriteiten maatregelen genomen om de impact te beperken, zoals het tijdelijk sluiten van bepaalde duikplekken voor herstel tijdens het seizoen wanneer ze merken dat een duikstek er te veel onder lijdt of het reguleren van het aantal bezoekers. Ook kan het voor komen dat er stranden afgesloten worden voor de toeristen om aan land te gaan, wanneer er kwetsbare dieren eieren hebben gelegd.
Daarnaast sluiten de autoriteiten de Nationale Parken van mei tot en met oktober geheel en zijn er geen toeristen toegestaan. Er worden dus in deze periode ook geen duiktrips of liveaboards aangeboden naar deze gebieden. Het behoud van deze gebieden vereist voortdurende inspanning en zorg. De seizoenssluitingen zijn slechts één manier waarop de Thaise overheid en natuurbeheerders proberen de impact van menselijk verkeer te minimaliseren. Ook het bewust maken van toeristen, het reguleren van het aantal duikers en snorkelaars, en het handhaven van strikte regels met betrekking tot afvalbeheer en ankeren zijn allemaal maatregelen die bijdragen aan het behoud van deze waardevolle ecosystemen.
Ondanks dat er veel controle is gedurende het seizoen of alle regels worden nageleefd, betwijfel ik of er ook controle is op de vissers die buiten het seizoen in de nationale parken vissen.
Praktische informatie voor duikers
Voor wie van plan is deze fantastische duiklocaties te verkennen, zijn er enkele praktische overwegingen. De beste tijd om te duiken in dit deel van Thailand is van oktober tot mei, wanneer de zee rustig is en de zichtbaarheid optimaal. De wateren zijn het hele jaar door warm, variërend van 27°C tot 30°C, waardoor een wetsuit van 3 mm meestal voldoende is.
De meeste duiktrips naar de Similan en Surin Eilanden, evenals Richelieu Rock, worden aangeboden als liveaboard-duiken, waarbij je enkele dagen aan boord van een duikboot doorbrengt. Dit stelt duikers in staat om meerdere duiklocaties in één reis te verkennen zonder elke dag terug te hoeven keren naar het vasteland. Deze trips variëren van eenvoudige budgetopties tot luxueuze jachten, afhankelijk natuurlijk van je voorkeur en budget.
Voor wie liever op het vasteland verblijft, zijn er ook dagtochten beschikbaar vanuit Khao Lak, een kustplaats in de provincie Phang Nga, die dient als toegangspoort tot de Similan en Surin Eilanden. Houd er echter rekening mee dat de reistijd per boot vrij lang kan zijn, vooral naar de Surin Eilanden en Richelieu Rock, wat liveaboards tot de voorkeur maakt voor serieuze duikers.
