De zon staat hoog aan de hemel als we aanleggen voor Arborek Jetty. Het is misschien wel de meest beroemde steiger in de duikwereld en vol verwachting laten we ons in het kalme, lauwwarme water zakken. De T-vormige steiger staat op een licht hellende koraalbodem en de houten palen zijn allemaal dik behangen met dierlijk leven. Zacht koraal in wit, rood, roze en paars klampt zich overal vast aan dit kunstmatige rif. Gorgonen, bekersponzen en talloze soorten anemonen bedekken de tientallen palen die ogenschijnlijk willekeurig in de bodem staan. De kieren tussen de planken zorgen ervoor dat het zonlicht in breed uitwaaierende lichtharpen in het water valt. Je kunt hier urenlang van paal naar paal zwemmen en dit overweldigende onderwater sprookjesbos op je laten inwerken.
Als je de tijd hebt, maak je in de namiddag een tweede duik. Dan beginnen de vissen te jagen en heb je kans dat een school glasvisjes of makrelen het tafereel onder de steiger nog spectaculairder maakt. Niet zelden kom je in dit gebied scholen vis tegen die je het zicht op het koraalrif helemaal benemen. Je zwemt in het oog van een “visnado” en – gek genoeg – geen vis zwemt tegen je aan. Alles wervelt om je heen tot je niet meer weet wat onder en boven is. Vergeet bij Arborek niet een stukje de helling af te dalen die vol zit met macroleven en vreemde vissen; naakstlakken, spookfluitvissen tot en met grote gorgoontakken onder een overhandende rots, waar de glasvisjes schuilen. Pas bij terugkeer onder de steiger wel op voor de koraalduivel die met wijd uitgespreide vinnen op de loer ligt.
Vier Koningen
De inwoners van Arborek kijken allang niet meer op van de eindeloze stoet duikers die van overal in de wereld de palen van hun steiger komt bewonderen. Het is een piepklein eilandje ten zuiden van Waigeo. Samen met Batanta, Salawati en Misool zijn dit de “Vier Koningen” ofwel “Raja Ampat” in het Indonesisch. De Raja Ampat archipel is een gebied van veertigduizend vierkante kilometer open zee vol eilandjes en kalksteen rotsblokken. Het gebied ligt tussen de Stille Oceaan in het oosten en de Indische Oceaan in het westen en wordt wel gezien als het hart van de koraaldriehoek die heel Indonesië, de Filipijnen, Maleisië en de Solomon Eilanden omvat. De koraaldriehoek staat bekend als het Amazonewoud van de zee met een biodiversiteit die je nergens anders ter wereld tegenkomt. De rijkdom is het grootst bij Raja Ampat. Biologen telden er meer dan 1500 soorten vis en 537 soorten koraal.
De wirwar van mangrovewortels is begroeid met zacht koraal, gorgonen en kleurrijke sponzen.
Vanaf Waigeo heb je toegang tot de duikplaatsen in het noordelijke deel van Raja Ampat. Hier liggen de Passage tussen Waigeo en Gam, en de Dampier Strait tussen Gam en Kri. Duikplaatsen zoals Arborek, Blue Magic, Cape Kri en de mangroves van Yangefo zijn stuk voor stuk hotspots op dagtripafstand van het Scuba Republic basiskamp bij Waisai, een stadje aan de zuidoostkust van Waigeo. Er zijn twee plekken om manta’s te zien. Bij Manta Slope cirkelen de reuzenroggen boven rond in de zon terwijl de duikers naar beneden afdalen naar de diepe helling eronder. Manta Point is een groot poetsstation. Het ligt in een geul tussen zandbanken. Op de bodem, zo’n achttien meter diep, staan vier grote koraalblokken waar manta’s zich laten ontdoen van parasieten. Het doet wel wat toeristisch aan. Een rij stenen geeft aan waar we moeten liggen en we mogen er niet voorbij om de dieren niet te verstoren. Na twintig minuten komen er vier manta’s vanuit dieper water naar onze plek toe gezwommen. Twee gaan er snel vandoor, maar de twee andere blijven tien minuten om ons heen zweven. De hartslag gaat vanzelf omhoog als ze rakelings langs scheren. De remora’s kunnen zich met moeite vasthouden op en onder de manta’s.
Vleermuisvissen
Halverwege een duik op Cape Kri sla ik de hoek om en zie verderop een school van tientallen vleermuisvissen rondcirkelen. Ze zwemmen hun kalme rondjes net onder de oppervlakte in het licht van de laagstaande zon. Heel voorzichtig laat ik me hun kant opdrijven. Ze gaan niet aan de kant. De hele school zwemt in een keurige formatie linksom, slechts een enkeling verstoort het ritme door een andere afslag te nemen. Terwijl ze rondcirkelen houden de vissen me wel nauwgezet in de gaten. Ik voel me bekeken door talloze geelomrande ogen. Wie kijkt hier nu naar wie?
Tekst gaat verder na foto’s
Het Scuba Republic Basecamp in Raja Ampat ligt op ongeveer twintig minuten rijden van Waisai. Het wordt omgeven door regenwoud en spectaculaire natuur. Het loungeterras onder de schaduwrijke bomen aan het strand is een prima plek om bij te komen van een drukke duikdag, onder het genot van de zonsondergang en een koud biertje. De eenvoudige huisjes liggen direct aan het strand met een huisrif waar je prima kunt snorkelen. Het duikcentrum is uitgerust met duikcomputers, stabjacks en natpakken. Er wordt gedoken met aluminium tanks van 12 liter met DIN en INT kranen. Er is geen nitrox beschikbaar. Alle duiken zijn bootduiken. Meestal vertrek je rond 8.30 uur op een van de drie boten voor twee of drie duiken. Enkele van de beste duikplekken in Raja Ampat liggen hier praktisch voor de deur op slechts twintig minuten varen met de boot. Hou er wel rekening mee dat het flink kan stromen. De gidsen kiezen daarom steeds duikplekken die geschikt zijn voor duikers op basis van hun brevet en ervaring. De duiken worden zo gepland dat iedereen een comfortabele duik heeft.
Krokodil
Intussen lig ik weer naar vleermuisvissen te kijken. Deze zijn goudgeel met bruine banden en een stuk kleiner dan de grote grijze jongens die ik eerder zag. Het zijn de jonkies die zich schuilhouden tussen de takken van het mangrovewoud bij Yangefo. Hier kan ik onder toeziend oog van een gids een paar uur ronddwalen en fotograferen. Het tij zit mee. Het water staat hoog genoeg zodat ik zonder het koraal aan te raken tot aan de mangrovebossen kan zwemmen. De wirwar van mangrovewortels is op zijn beurt weer begroeid met zacht koraal, gorgonen en sponzen. Ik maak een paar half-half opnamen van het koraalrif onder water en de bossen erboven, en zwem daarna door langs de bosrand. In een kleine inham onder de bomen staat een immense bekerspons, subtiel aangelicht door een paar zonnestralen die door de takken filteren. Een altaar voor Neptunus. Overal tussen de takken wemelt het van de vis: scholen glasvisjes, kardinaalsbaarsjes en veel schuttersvissen. Die herken je aan de platte kop en de schuin naar boven gerichte bek, waarmee ze met een straaltje water de insecten uit de bomen schieten. Als ik na twee uur weer aan boord van de boot ben geklommen, is de gids zo goed me te vertellen dat hier een week eerder nog een krokodil van drie meter lang was gezien. Toch fijn dat hij daar even mee heeft gewacht!
________________________________________________
Lezersreis Raja Ampat met video
Ga mee op lezersreis naar Raja Ampat van 12 tot 25 november 2022. In 9 duikdagen maak je zo’n 18 duiken. Filmmaker Klaudie Bartelink verzorgt tijdens deze reis de workshop “Video maken, van idee tot montage”. Zij helpt de deelnemers bij het maken van een gezamenlijke korte film over de reis. Klaudie geeft tips en tricks om te komen tot een leuk resultaat. Het gaat hierbij om techniek, filmvaardigheid en het vertellen van een verhaal. De workshop is interessant voor beginnende en ervaren onderwaterfilmers. Je hebt alleen een goede duiktechniek en een willekeurige onderwatercamera nodig. Je komt hoe dan ook met een indrukwekkende film thuis! Meer weten? Klik dan hier.